Saturday, March 31, 2012

Introducing our newest intern


Christopher (Khazar) Janigian is from Cranston, RI. He is currently a Junior at Brown University, studying poetry and poetics. As a poet himself, he is fascinated by the relationship between poetic craft and poetic scholarship: the academic poet and the poetic academic. He is completing his honors thesis on Western Armenian poetry. 


Christopher joins the growing family of APP authors, translators and interns. Happy reading!

Friday, March 30, 2012

Alec Ekmekji: On Ravel’s String Quartet

There is a place
Under your skin
Where hides a pizzicato violin.

In your belly
Swims a cello;
I pull your hair and make a bow.

Inside your throat
A viola crawls;
The bow thrashes on palace walls.

 White fingers wait
 Behind taut lips;
 They smell of freshly wetted whips.

The viola coils,
The cello stings,
And I am entangled in the strings
Of your pizzicato violin.

Alec Ekmekji

This poem appears by kind permission of the author.

Thursday, March 29, 2012

ԳՐԱԿԱՆ ԳՈՀԱՐՆԵՐ ԵՒ ԳԻՆԻ - an evening of literature in New York City


Organized by the New York Chapter of HAMAZKAYIN 


ԳՐԱԿԱՆ ԳՈՀԱՐՆԵՐ ԵՒ ԳԻՆԻ 
ՄԵՐ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ՀԵՂԻՆԱԿՆԵՐԸ ԿԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵՆ ԻՐԵՆՑ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ 


LITERARY GEMS AND WINE
Contemporary authors read their works 

Nora Armani 
Lucine Kasbarian 
Lola Koundakjian 
Aida Zilelian-Silak 

Հինգշաբթի, Ապրիլ 12, 2012, եր. ժ. 8:00-ին 
Thursday, April 12, 2012 at 8:00 p.m. 

Հայ Կեդրոն - The Armenian Center
69-23 47th Avenue
Woodside, NY 

Մուտքի նուեր՝ $5.00 
Suggested donation: $5.00 

For more information, please contact newyork@hamazkayin-usa.org

Michael E. Stone:Whirl Rosette!

A child’s propellor
spins,
yellow-blue blur,
whirling rosette,
symbol of eternity.

The whirl's heart
looks dark and stable,
center holding,
edge fixed firm.

The world turns
no beginning
no ending
just whirling
till the parts fuse.

Eternity’s symbol.

Eghegis, Armenia

Wednesday, March 28, 2012

Զարեհ Մելքոնեան։ Երգ Աղբի եւ Մարդոց Մասին

Երազէ մը ընդո՜ստ արթնցած՝
Յանկարծ
Ուրի՜շ երազէ մը ներս վազեցի…,
Ու ես՝ նկարի՜չ զարմանալի`՝
Վրձինս թաթխեցի
Տխրութիւնո՝վ, խոխո՝վ եւ աղբատիղմո՛վ լի
Դոյլի մը մէջ վիթխարի
Եւ հարուածներով կատաղի
Գոյնզգո՛յն ներկեցի
Մարդոց աշխարհը համատարած,
Որ Ոչինչին եռոտանիին վրայ էր դրուած
Որպէս պաստատ…։

Կարօտները մարդոց՝ անգո՛յն ներկեցի,
Ցաւի՝ գո՛յն ներկեցի թռի՜չք ու կամար…,
Եւ անոնց երազները իզո՜ւր բնտռեցի
Ներկելո՜ւ համար
Լռութեան գոյնով…։

Ճամբաները որոնցմէ կը վազէին մարդիկ՝
Ծածկեցի ժանգանիւթո՛վ,
Եւ ուր սէրե՜րն էին մարդոց՝
Ծակե՛ր բացի վրձինիս կոթով,
Եւ ուր աչքե՜րն էին անոնց՝
Սառած կոճակնե՛ր փակցուցի ժանտաջուր խէժով…,
Եւ մոխի՛ր, փոշի՛ ու մո՛ւր ցանեցի՝
Հոն ուր մարդոց խոստումնե՜րն էին…,
Եւ հնատուփէն՝ բութ ու ծուռ գամե՜ր հանեցի
Ու գամեցի
Հո՛ն ուր ժպիտնե՜րն էին անոնց…,
Յետոյ ցնցոտիի լխկած շերտիկնե՛ր ծեփեցի՝
Հոն ուր կուրծքե՜րն ու գաղտնիքնե՜րն էին մարդոց…։

Եւ ապա անյատակ փոս մը բացի
Մարդոց որովայնին մէջ,
Եւ հո՛ն թաղեցի աշխարհի յեղափոխութիւնը վերջին,
Եւ հո՛ն թխեցի հաւասարութեան ու սիրոյ հեքիաթը չնչին,
Ու մորթուա՜ծ, ու դեռ մորթուելիք բոլո՛ր ազատութիւններուն
Ճապաղիքովը լերդացած փոսը ե՛տ գոցեցի,
Եւ գլուխ-գործոցս ստորագրեցի՜
Ճանկռտուքովը նողկանքի՛ս եղունգներուն,
Եւ զայն նետեցի
Հո՛ն՝ ուրկէ առա՜ծ էի՝
- Գարշահոտ ՈՉԻՆՉԻՆ մէջ՝ պժգալի՜օրէն ամայի…։


Song
About Refuse and Man


Waking from a dream, startled,
Suddenly
I plunged into another dream….
Where I a painter of marvel
Dipped my brush
Into a colossal pale filled with
Sorrow, phlegm, and excrement,
And with violent strokes 
I painted in multicolor
Man’s expansive universe,
Which was placed on the tripod of nothingness
As canvas.

The longings of men, I painted colorless,
With the color of pain I painted flight and arch,
And in vain I searched for the dreams of men
To paint them with the color of silence.

The roads where men hurried
I covered with rust,
And where lay their loves
I gouged holes with the end of my brush,
And where lay their eyes
I pasted pellets with rusted glue,
I planted ash, dust, and soot
Where once were the promises of men,
And from an old box I grabbed blunt and crooked nails
Which I nailed on the spots where stood their smiles…
Then, with slivers of rotting rags I covered where lay
The breasts and secrets of men.

And then I dug a bottomless pit
In the belly of man
Where I buried the last revolution of the world,
And into it I crammed
The miniscule history of equality and love,
And I plugged it with the curdled tedium of the slaughtered
And the yet-to-be-slaughtered freedoms,
And I signed my masterpiece with scratchings
By the nails of my disgust,
And I hurled it there from where I had taken it,
The putrid nothingness, revoltingly desolate.

Translated by Alec Ekmekji


Awakened by a dream with a start,
Suddenly
I ran into another dream…
And I, a painter of wonders,
Dipped my brush
Into a huge pail
Full of gloom, flegm and  muddy refuse
And with furious strokes
I painted multicolored
The immense world of man
Set on the tripod of Nothing
as a canvas….
I painted the yearnings of man colorless,
All soaring arches I painted in the color of pain…
And I sought their dreams in vain,
To paint
In the color of silence….
The roads on which man ran,
I covered with rust and tarnish,
And there, where the loves of man were,
I punched holes with the grip of my brush,
And where the eyes were,
I glued frozen buttons with acidic paste…
And I spread ashes, dust and waste,
There, whers man’s promises were
And from the old toolbox I took out blunt, twisted nails
And I nailed
There, where their smiles were
Then I plastered decayed layers of rags
There, where the chests and secrets of men were ….
 And then I dug a bottomless pit
 In men’s abdomen,
And buried there the world’s last revolution,
And I shoved in there the inane fable of equality and love,
And I covered the pit with the jelled entrails
Of  all slaughtered, and still to be slaughterd liberties
 And I signed my masterpiece
 With the nail scratchings of my disgust,
 And I tossed it
 Where I had picked it up last,
-- Hideously abandoned in the rotting NOTHINGNESS…!
……………………………. Zareh Melconian
Translated by Tatul Sonentz

Saturday, March 24, 2012

"Two or Three Things She Knows About Shushanik" (2005)

A video by Tina Bastajian on the translation of Shushanik Kurghinian's (1876-1927) poetry into English.

http://www.youtube.com/embed/KioWhgmX5rk" frameborder="0" allowfullscreen

Շուշանիկ Կուրղինյան։ Բանվորները

Այդ մե՜նք ենք գալիս—
Մաշված բաճկոններ, յուղոտ ու մրոտ,
Տրորված գտակ, աղտոտ մազերով,
Մեծ մասամբ դեղնած, գծուծ եւ բոկոտ,
Երբեմն դժգույն, երբեմն անխռով,
Երբեմն քաղցի, լուռ տառապանքի
Սեւ կնճիռների անջինջ կնիքով,
Երբեմն ըմբոստ արհամարհանքի,
Անզուսպ զայրույթի վրեժի թույնով.
Դեռ վաղ ծերացած հոգեմաշ ցավից,
Լույսի, թարմ օդի տենչանք դեմքերիս
Ու մարդավայել ապրելու հույսից,
Դեռ խո՜ր վերքերի կսկիծ սրտերիս—
Այդ մե՜նք ենք գալիս . . .
Մենք, բանվորներս՝ տռզած փորերի,
Շերտավոր ճարպի, ոսկու դեզերի—
Անվարձ մշակներ . . . 
Մե՜նք, բանվորներս՝ վշտի, արցունքի,
Կիսաքաղց կյանքի, բանտի, աքսորի—
Անբաժան ընկեր . . .
Մենք, բանվորներս՝ ապրելու ահից՝
Կյանքի շուկայում ստոր վաճառքից—
Էժան ծախվածներ . . . 
Օ՜ մեծ տզրուկներ, մարդկային կյանքի,
Ստեղծագործության անարգ խեղդիչներ.
Դո՛ւք՝ փարթամության, անառակ տենչի
Քնած խիղճերով թմրած խլուրդներ.
Դո՛ւք, ամոթապարտ գերեզման փորող
Գարշ դահիճներդ սուրբ ազատության,
Ձեր նմանների արյունը լափող,
Բողբոջ հույսերի դեւեր հոգեհան,
Գուցե չե՞նք շոյում մեր տանջված դեմքով
Ձեր նուրբ ջղերը—հոգով քաղցածներ,
Դուք՝ կուշտ մարմիններ։
Չէ՞ որ մեր արյան մի-մի կաթիլով,
Աղի ու լեղի թափած քրտնքի,
Դառն արցունքների անվերջ հեղեղով,
Մեր բազուկների հուժկու, ժրաջան,
Կոր թիկունքների, հոգու տագնապով,
Մեր գլխին պատրաստ ամեն մի վայրկյան
Չարաբաստ մահվան անլուր սարսափով
Սնունդ եք առնում,
Ապրում, յուղ կապում . . .
Եւ վաստակներիս չնչին փշրանքներ
Դժգոհ շպրտում քաղցած ամբոխիս
Կասես մարդկության մենք խորթ զավակներ—
Դուք՝ վայելչության, անարդար կյանքի
Ընտիր ըմբիշներ . . .
Հա՜, մենք ենք գալիս
Դարավոր վշտի զրկանքի բովից,
Հալածանքների, գարշ ստրկության
Մոռացված խավից—
Կրծքով փշրելու փառքը տիրողին—
Գահը բռնության, ստրուկի շղթան—
Նոր ուղի հարթել մեր նմաններին,
Արժանի կոչման, հավասարության՝
Այդպե՜ս ենք գալիս . . .

1907 թ.


THE WORKERS
By Shushanik Kurghinian
1907

WE ARE THE ONES COMING—
In our worn out jackets, oil-stained and sooty,
Trampled caps and dirty hair,
Jaundiced, poor, barefoot,
Sometimes pale, sometimes docile,
Sometimes marked with the black stamp
Of hunger and quiet suffering,
Sometimes filled with riotous disdain,
Unruly rage and vengeance!
With the wearisome pain of aging too soon,
Longing for the light and fresh air,
Hopeful for a dignified life,
With deep wounds still raw in our hearts—
WE ARE THE ONES COMING . . !
……………………We, the workers—
Unpaid hands toiling for the bloated stomachs,
Layers of fat, mounds of gold . . !
……………………We, the workers—
Comrades in sorrow and tears,
Half-starved life, prison, and exile . . !
……………………We, the workers—
Twisted in the drive to live and cheaply sold
In the base marketplace of existence . . !
O monstrous leeches,
Vile stranglers of invention, of human life,
You, insensible moles
With your corrupt lust for opulence,
You, shameful gravediggers and
Hangmen of sacred freedom,
You, soul-snatching demons of new hopes,
……………………You, sated bodies!
Impoverished souls!
Perhaps our afflicted faces
Aren’t moving enough for your gentle senses?
For isn’t it true that
……………………You feed yourselves,
……………………You prosper and grow
From every drop of our blood,
Our salty, bitter sweat,
Our endless flood of tears,
Our strong, laboring arms,
Our bent backs, restless souls,
Our terror of unimagined death
Always lurking above our heads . . ?
And disgruntled you throw a few petty crumbs
As payment for our labors,
As if we were humanity’s stepchildren
And you—the fittest wrestlers of enjoyment
……………………And unjust life . . !
YES! WE ARE COMING—
Out of the age-old furnace of privation
Out of persecution, out of slavery,
……………………We, the neglected class—
To smash the rulers’ glory with our chests—
To break the throne of violence—the slave’s chains—
To build a new path for ourselves and others
Deserving of freedom—
……………………THAT’S HOW WE ARE COMING . . !

[Translated by Shushan Avagyan]

Friday, March 23, 2012

Quote for March 2012

Ու գիտե՛ս, աշխարհն զբօսանք կ՛ուզէ,
Աչքերու խայտանք, թովչանք հոգիի
Ցաւի սփոփանք,
Ծարաւի յաջուրդ, քաղցի լիութիւն,
Արբեցում, պատրա՜նք,
Պահ մը վերացում, երազ, մոռացու՜մ՝
Ամէն երկնի տակ,
Ամէ՜ն ժամանակ։

Վահէ-Վահեան, Յուշարձան Վահրամին, Պէյրութ 1977

Thursday, March 22, 2012

Վահան Տէրեան։ Վիհի եզերքին

Ունկնդիր եղա հողմի խենթ երգին,
— Անամոք ցավի սրտմաշո՜ւկ նվագ.
Կանգնած եմ մռայլ վիհի եզերքին,
— Տրտում է հոգիս, հիվանդ ու մենակ...
Անվերջ մի ցավ է իմ սիրտը ճնշում,
— Ես մոռացել եմ արեւի ուղին.
Անուրջ օրերի լույսը չեմ հիշում,
— Ինձ ո՞վ է մատնել այս մառախուղին...
Ունկնդիր եղա հողմի խենթ երգին.
— Ես էլ եմ ուզում հեկեկալ անհագ.
Կանգնած եմ մռայլ վիհի եզերքին,
— Տրտում է հոգիս, հիվանդ ու մենակ...

1904

Wednesday, March 14, 2012

Հովհաննես Թումանյան։ ՏՐՏՈՒՆՋ

Օրերս անպըտուղ, տըխուր, ձանձրալի,
Ու գընում եմ ես ունայն տըրտունջով
Իմ սիրած մարդկանց, իմ լավ հույսերի
Գերեզմանների շարքերի միջով։

Թաղել եմ նըրանց։ Տխուր է ճամփան։
Եվ իմ հայրենի աշխարհում օտար,
Օտար ու մենակ անցվորի նըման,
Որ չունի ընկեր, ոչ տեղ ու դադար։

Օտար են շուրջըդ ու չեն հասկանում
Ոմանք քո վիշտը, ոմանք քո լեզուն,
Անտարբեր գալիք երջանիկ օրին,
Չըգիտեն նըրա կարոտը անքուն...

Չընչի՜ն մարդուկներ, լըրբորեն հանգիստ
Անսիրտ, փոքրոգի, գըծուծ ու կոպիտ.
Մեռնում են, մարում նըրանց հայացքից
Ե՛վ հոգու ձըգտում, և՛ սըրտի ժըպիտ։

Էլ ո՞ւմ առաջին սիրտըդ բաց անես,
Ո՞ւմ համար երգես սըրտալի երգեր,
Ո՞ր չըքին սիրես, կյանքըդ նվիրես,
էլ ի՞նչպես ապրես անսեր, անընկեր...

Եվ օրերս այսպես տըխուր, ձանձրալի,
Ու գընում եմ ես ունայն տըրտունջով
Իմ սիրած մարդկանց, իմ լավ հույսերի
Գերեգմանների շարքերի միջով։

1902

Saturday, March 10, 2012

Արամ Քէթէնճեան։ Իմ Սէրը

Իմ սէրը ժա՛յռ է, անշարժ հիմնաքար,
Քո սէրը կոպիճ, փոշիի հատիկ...

Իմ սէրն ամրոց է, ամրակուռ դղեակ,
Իսկ քո սէրը թոյլ, հիւղակ երերու՜ն:

Հսկայ արծիւ է սէրն իմ շնչատու,
Քո սէրը փետուր քամիին առաջ...

Քո սէրը գիր է աւազին վրայ,
Սէրն իմ ժայռափոր՝ քանդակ պողպատեայ...

Հաստաբուն ծառ է, բարդի է սէրն իմ,
 Սէրըդ անարմատ եղէգ մը թեթեւ...

Իմ սէրը բարձըր ջրառատ ջրվէժ,
Քո սէրը ամրան անձրեւի կաթիլ:

Անծայրածիր է սէրն իմ, ովկիանո՜ս
Սէրդ անգոյն է, փուչիկ է, փրփո՜ւր...

Իմ սէրը կեա՛նք է, յոյս է եւ հաւատք,
Քո սէրը աւա՜ղ, երա՜զ ու խաբկանք...

Արամ Քէթէնճեան

«Նշոյլ Հրճուանքի» գրքէն

Friday, March 09, 2012

RSS feed issues

Dear APP readers:

We were having technical issues and our RSS feeds were not transmitting properly. Apparently the Siamanto poem posted in three languages a few weeks ago was the cause. The poem has been temporarily removed until a solution is found and will be reposted. In the meantime, apologies to all for the RSS delays.

Best regards,
Lola Koundakjian
APP curator and producer

ԳԷՈՐԳ ՄԵԼԻՏԻՆԵՑԻ ԳՐԱԿԱՆ ՄՐՑԱՆԱԿ

Գ.Մ.Գ.Մ.-ի Դատակազմը կը յայտնէ, թէ բացուած է 2012-ի համար նոր գործեր ներկայացնելու շրջանը:

Մրցանակը կ՛ընդունի գրական թէ ուսումնասիրական որեւէ նոր, անտիպ, կամ գիրքի ձեւին տակ ցարդ լոյս չտեսած գործեր առ ի գնահատում եւ հրատարակութիւն:

Գրական, իմաստասիրական, պատմական, եկեղեցագիտական, բանասիրական եւ Հայ Մշակոյթի այլ կալուածներուն վերաբերող գործերը, հայերէն կամ օտար լեզուներով գրուած, պէտք է Դատակազմին հասած ըլլան ամենաուշը մինչեւ 31 Մարտ 2012:

Առաքուած գործերը պէտք է ըլլան ա¤մեքենագրուած, բ¤երեք օրինակով, գ¤խտասալիկի վրայ արձանագրուած: Անոնք պէտք է ներկայացուին A4 թուղթի չափով եւ բաղկանան նուազագոյնը 9 պրակէ (144 էջ):

Դատակազմին կողմէ գնահատուած գործերը կ՛արժանանան հրատարակութեան:

Վեհափառ Հայրապետին նախագահութեամբ Դատակազմին մաս կը կազմեն՝ Գերշ. Տ. Արտաւազդ Արք. Թրթռեան, Գերշ. Տ. Նարեկ Արք. Ալիեմէզեան, Տիար Պեպօ Սիմոնեան (ատենապետ), Տոքթ. Արմենակ Եղիայեան (ատենադպիր), Տիար Ժիրայր Դանիէլեան եւ Տիար Կարօ Յովհաննէսեան:

Դիւան Գ.Մ.Գ.Մ.-ի  Դատակազմի

Դատակազմին հասցէն.-   
Armenian Catholicosate of Cilicia
P.O.Box 70317
Antelias – Lebanon
e-Mail: chancellor@armenianorthodoxchurch.org 
                                                
                                                                        

Ծանօթ։ Դատակազմին ղրկուած գործերը հեղինակին չեն վերադարձուիր։ Դիմողներէն  կը  խնդրուի  յատուկ  ուշադրութիւն  ցուցաբերել բնագրի լեզուին եւ ուղղագրութեան։

Խնդրանք։ Կը խնդրուի սփիւռքահայ թերթերէն արտատպել։

Thursday, March 08, 2012

Գրական Մրցոյթ -- Հայաստանի եւ Սփիւռքի գրողներուն հրաւէր


Ուրախ եմ Ձեզ տեղեկացնելու, որ որոշ ընդմիջումից հետո, մեր գրական մրցույթը նորից կշարունակվի: Մարտ ամսվա չապածո մրցույթի թեման է` Գարուն/Կին: Հեղինակները կներկայացնեն երկու չափածո ստեղծագործություն, որոնցից մեկը պետք է լինի թեմատիկ, իսկ մյուս ստեղծագործությունը` ըստ հեղինակի ցանկության:


Սրբագրված ստեղծագործությունները պետք է ուղարկվեն իմ էլեկտրոնային փոստի հասցեով` dakopia@gmail.com


Ստեղծագործությունների ընդունելության վերջնական օրն է` Մարտի 22, 23:59, Երևանյան ժամանակով:


ՄրցանակԱռաջին տեղ-$100.00Երկրորդ տեղ-$75.00


Ընդհանուր հայտարարութիւն՝ մրցոյթին


Կկազմակերպվի 12 մրցույթ, ամիսը մեկ անգամ` 6 կարճ պատմվածք և 6 բանաստեղծությունների մրցաշարներ: Մրցաշարները կունենան տարբեր թեմաներ, որոնք կհայտարարվեն յուրաքանչյուր ամսվա առաջին օրը: Ներկայացնում եմ Ձեզ 2011-2012 թվերի ցանկը.


Հուլիս, 2011-ՊատմվածքներՕգոստոս-2011-ԲանաստեղծություններՍեպտեմբեր, 2011-ՊատմվածքներՀոկտեմբեր, 2011-ԲանաստեղծություններՆոյեմբեր, 2011-ՊատմվածքներԴեկտեմբեր, 2011-ԲանաստեղծություններՀունվար, 2012-ՊատմվածքներՓետրվար, 2012-ԲանաստեղծություններՄարտ, 2012-ԲանաստեղծություններԱպրիլ, 2012-ՊատմվածքներՄայիս, 2012-ԲանաստեղծություններՀունիս, 2012-Պատմվածքներ


Թեման հայտարարվելուց հետո, մասնակիցները կունենան ուղիղ 21 օր ներկայացնելու իրենց սրբագրված գործերը այդ ամսվա մրցաշարին: Ձեր ստեղծագործությունները խնդրում եմ ուղարկել իմ փոստի վրա, որոնք այնուհետև կտեղադրվեն այս բլոգում: Վերջին ժամկետը գործերի ընդունելության կլինի յուրաքանչյուր ամսվա 22-ին, 23:59 Երևանյան ժամանակով: Հեղինակները կնշվեն միայն քննարկումներ-քվեարկումներից հետո:


Անհատական մեկ մրցաշարի պարգևը-$175.00Առաջին տեղ գրավող հեղինակ-$100.00Երկրորդ տեղ գրավող հեղինակ-$75.00


Իմ փոստը-dakopia@gmail.com

Thursday, March 01, 2012

Յովհաննէս Շիրազ: ԳԱՐՆԱՆԱՄՈՒՏ

Մանուշակներ ոտքերիս ու շուշաններ ձեռքերիս,
Ու վարդերը այտերիս, ու գարունը կրծքիս տակ,
Ու երկինքը հոգուս մէջ, ու արեւը աչքերիս,
Ու աղբիւրները լեզուիս՝ սարից իջայ ես քաղաք,-
Ու քայլեցի խայտալով ու շաղ տալով մայթերին
Մանուշակներ ու վարդեր ու շուշաններ ձիւնաթոյր,
Ու մարդիկ ինձ տեսնելով՝ իրենց յոգնած աչքերին
Տեսան ուրիշ մի աշխարհ, գարուն տեսան նորաբոյր,
- Ի՜նչ թարմութիւն,- ասացին,- ի՜նչ թարմութիւն,-
ու բացին
Լուսամուտներն իմ առջեւ, ու ես իմ սիրտը բացել՝
Անցնում էի երգելով ու շաղ տալով մայթերին
Մանուշակներ ու վարդեր ու յասմիկներ հոգեթով,
Կարծես մի ողջ բնութիւն մի պատանի էր դարձել,
Քաղաք իջել լեռներից՝ կանցներ զմրուխտ հեքիաթով…
Երկրէ-երկիր շաղ տալով կակաչներն իր ձեռների,
Մեր երգերի լուսաբացն ու գարունը լեռների։

Hovhannes Shiraz (1915-1984)

Wednesday, February 29, 2012

Խաչիկ Տէտէան։ ԳԻՇԵՐԱՅԻՆ ԽԱՐԽԱՓՈՒՄ

Ես ինքնակամ կոյրի եմ նման,
Որ ձա՛յնդ կը լսէ միայն գիշերուան մէջ սփոփարար.
Իսկ քու ձայնդ՝ չորցած տերեւներու խարշափն է
գիշերներուս մէջ կծկուած,
Պիտի խամրի՝ երբ աչքերս բացուին առաւօտեան շաղին։

Երբ անուրջներէս յղի ես չսթափիմ ա՛լ,
Գիտեմ՝ պիտի մեռնիմ
Իւրայատուկ մահով մը անաղմուկ,
Բայց դուն…
Դուն պիտի ապրի՜ս իմ մէջ յաւիտեան
որպէս գրգիռ
որպէս թովչանք
որպէս անհունութիւն դեռատի։

Դուն իմ կամքի վեհապանծ նժոյգը սլացիկ,
Որ կ՛արշաւէ անհունին մէջ՝ ազա՜տ համարձա՜կ.
Եթէ կամքիս պրկումը շիջի օր մը ակամայ,
Դուն պիտի նոր երազողներ դարպասես
ու գերես անկասկած
Գիշերներուն մէջ առհաւական։

Բայց ես ինքնակամ կոյրի մը նման, հմայուած
Պիտի միշտ ձայնդ լսեմ գիշերներուս մէջ խելագար,
Անհուններէն աքսորեալ…

Tuesday, February 28, 2012

Խաչիկ Տէտէան։ Պիտի գայ միթէ՞

Ըսէ՜ ինծի` ե՞րբ,
Տարուան ո՞ր եղանակին դիմաւորեմ քեզ…

Գարնան հետ արեւուն բացուող վարդի համբոյրին մէջ
չգտայ հոգիիս խանդը վտարանդի,
Չգտայ պարզապէս ինծի հասցէագրուած ծիծաղը`
Որ պիտի լուար իմ հոգին` յամեցող բոլոր վիշտերէն։

Ամրան տօթակէզ գիշերները յամեցան շա՜տ երկար.
Բերին մահաբոյր ռումբեր ու ցանեցին աւեր ու արցունք,
Քաղեցին միայն մահ…
Եւ թողուցին պարապութի՜ւն մը համայնական…

Աշնան մաղուող անձրեւն ալ չբերաւ հոգիիս թեթեւութիւն.
Ինծի հասցէագրուած ժպիտի նշոյլ մը չկա՜ր
փարատած հորիզոնին վրայ։
Կար անձկութիւն մը ճնշող ու տարօրէն երկար,
Կար կասկածի զգացում մը ամլող ու հոգին բզքտող։

Եւ ձմեռն ալ եկաւ… ու չբերաւ բարի աւետիս.
Ձմրան հետ թանձրացան նոր վիշտեր ու յոյզեր,
Հոն ցանեցին տխուր կիրքեր ու նո՜ր հիասթափութիւններ,
Խոր արմատներ նետելով աճեցան տարօրէն։

Ու հիմա հարց կու տամ ես ինծի.-
Ո՞րն է եղանակը տարուան`
Որու եթէ սպասեմ` պիտի գտնեմ իմ ուրա՜խ, իմ պատա՜նի հոգին,
Ո’չ ծաղրածուին ժպիտին տեսքով` որ պատուէրով կու գայ,
Այլ անմեղ մանուկին` որ անգիտակից է տարողութեանը գալիքին`
Որ գիտէ ճչա՜լ ու լա՜լ բայց նաեւ կրկին խնդա՜լ ու սիրուի՜լ։

Իմ հոգին կը տենչայ այն մի՜ւս եղանակը մոռցուած,
Ուր տարբերութիւն չկա՜յ գարնան, ձմրան ու եղանակներուն միջեւ.
Ուր եղանակները միշտ խինդ ու ծիծաղ կը բուրեն
Թէկուզ յամենան երկար կամ իսկոյն փարատին…
Ե՞րբ պիտի ան դուրս գայ իր մօր պատեանէն
Ու զիս առնէ իր կեղեւին մէջ անապակ
Առանց անցագրի կամ հաշիւի։

Ո՞ւր է այն եղանակը` որուն ի զուր կը ապասե՜նք այսքան երկար…



Խաչիկ Տէտէան,ԴԱՐԱՍԿԻԶԲԱՐԱՍԿԻԶԲԻ ՄՏՈՐՈՒՄՆԵՐ
ԱՆԹԻԼԻԱՍ 2008

Saturday, February 25, 2012

Միսակ Մեծարենց։ Արդի մարդուն Հայր Մերը

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Ծաղիկներո՜ւ պէս զայն ժողուեմ ճամբուս վրան‘
Նայուածքներուն մէջ ամէնուն եւ ամէն օր:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Եւ ես‘ հանգոյն երփնալուցկի վառող մանկան‘
Զայն գունաժպիտ տեսնեմ ուրիշ դէմքի մը վրան:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Զանգակներո՜ւ պէս զայն կախեմ ամէն դըրան‘
Ու զերթ նարօտ ամէն դըրան զայն պըսակեմ:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Ճրագներու պէս զայն բոցեմ բազմաստեղնեան‘
Խաւարին մէջ ամէն երդ ու խրճիթներու:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Զայն սրբասաց իմ հոգեակիս ընեմ խորան‘
Զայն իմ մտքիս ծըխեմ‘ զերթ խունկ բազմաբուրեան:

Տու՜ր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Ու չըլլա՜յ որ ուրիշներու կոծն ու կական
Խեղդել ուզեմ ջրվէժին մէջ դափիս ձայնին:

Տու՜ր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Ու չըլլա՜յ որ ծափիս ձայնին երգը գուժկան
Եսիս սենեա՜կն ունենայ‘ ցու՜րտ առանձնարան:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ու սեղանիս վըրայ դրուած մէն մի նըկան‘
Զույգ մը խինդե՜ր գէթ ունենայ թող խաչանիշ:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական,
Ու բախեմ զայն սրտիս ժայռին‘ իբրեւ մական‘
Որ բխեցնէ ջուրն աներկմիտ երանութեան:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զայն ջուրերու վըրայ ձըգեմ իբրեւ ուռկան,
Զայն իբր արօր ակօսներո՜ւն ձըգեմ վըրան:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զայն իբր անձրեւ ցօղեմ ամէն դաշտի վըրան,
Զայն իբր արեւ բաշխեմ ամէն հորիզոնի:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Զայն ընդգրկած՝ իտէալի՜ն ըլլամ սրսկան.
Զայն լաստ ըրած ես Լոյսերու նաւո՜րդն ըլլամ:

Տո՜ւր ինծի, Տէե՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ժողվել‘ հոգւոյն մէջ ծերերուն, կոյսին, մանկան,
Պարզ մարդերուն‘ գեղջուկներուն ու բանուորին:

Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական.
Ժողվել‘ հոգւոյն մէջ ամէնո՜ւն, համայնական
Հոգւոյն ամէն մասնիկներուն մէջ‘ ամէն ժամ:

Ճամբաներէն, ու գետերէն, ու դաշտերէն,
Անտառներէն, ու լեռներէն, ու ձորերէն,
Տանիքներէն, ու տուներէն, ու դուռներէն‘
Տո՜ւր ինծի, Տէ՜ր, ուրախութիւնն անանձնական:

Prayer for the New Year
Missak Medzarents

Give me, my God, that kind of happiness
that has no self. Let me gather it like flowers
in other people's eyes.

Give me, oh Lord, an impersonal joy
which like a child's sparkler tints
the onlooker's face.

Give me, oh Lord, an impersonal joy
to hang like ribbons braidedwith bells
on each door I pass.

Let me build altars out of words
of those I love and echo them
like cymbals of brass.

Give me an impersonal joy
to share like the stars dispersed
across the skies.

Let it be happiness
that does not drown laments
of those in pain

and not the kind of joy confined
within my self alone.
Let every loaf upon my platebe blessed

with a crossed pair of joys.
And like the sun going west
let me spread sunlight, Lord.

Let me lower it on waters
as one lowers nets and plant it
in earth's furrows like aplow

and like the rain
shower it
over the thirsty crowd.

And having found it, let me stay
the hunter of the ideal. Give me the grace
to know its true worth

like the sailor on the life raft.
Let me gather it from the souls
of common and uncommon man
and give it back.


"Prayer for the New Year" from Anthology of Armenian Poetry, translated by Diana Der-Hovanessian, edited by Diana Der-Hovanessian and Marzbed Margossian, Columbia University Press, 1978.

Wednesday, February 22, 2012

Tatul Sonentz: SIXTEEN…

To Ani



When?
When did
Sixteen springs
Turn you into a swan
Gliding on the blue waters
Of time that seemed
Eternal at the time…
Yet waits for
No one…

Only yesterday
I held you in my arms
Light as a feather, sweet
As the gentle breeze
Of early springtime
And timeless
Sunshine…

When?
When did
Sixteen springs
Turn you into
A swan?


Tatul Sonentz
2012

Tuesday, February 21, 2012

ԶԱՀՐԱՏ: Ի ՎԵՐՋՈՅ
















Photo courtesy of Varteni Mosditchian

Ինչ որ կը խորհիս ճամբուն ընթացքին
ինչ որ կը տեսնես
Ինչ կեանք որ կ՛ապրիս այս կեանքէն անդին
ինչ որ հոն ունիս
Ինչ որ յուսացիր թէ քեզ կը սպասէր
... ինչ որ քեզ կանչեց
Իսկ ինչ որ գտար- ինչ որ սիրեցիր
ինչ որ ուզեցիր
Եւ ինչ որ մնաց քեզի այս աղուոր
Ճամբորդութենէն
Ինչ որ չուզեցիր ոչ իսկ քեզ պատմել
մոռնալու վախէն
Այն որ տակաւին հարցումի մը պէս
հետդ կը տանիս

ԶԱՀՐԱՏ (ԶԱՐԵՀ ԵԱԼՏԸԶՃԵԱՆ)
1924-2007

Sunday, February 19, 2012

Յովհաննէս Ասպետ։ ՈԳՈՒՄ

Ծօնված Ժօաննային


Երբ անդրադառնում եմ սրտաբաց,
Թե իմ սիրո նամակը անձկագին,
Հազարավոր մղոններ կտրած,
Հասել է քո սրտի ափերին:

Անտես քո հոգու ընդմտումով,
Սիրտս գոհունակ մեղմանում է.
Քո հոգու կապույտ խնկի բույրով,
Իմ առանձնարանը ամպանում է:

Երանության այս անմահ պահին,
Քո սիրո համբույրներով պարուրված,
Հոգեղեն շոյանքը՝ քո փափկագին,
Պատրանուտ ու խորհրդազգած:

Անխոս բարիքները՝ քո ձեռքերին,
Նրաց առջեւ խոնարհում եմ հեզ.
Մեր խոստումների վաղ արշալույսին,
Օ՜, հավերժորեն օրհնում եմ քե՜զ:


15/12/1973
                               
Սոյն բանաստեղծութիւնը քաղուած է  «Սիրոյ Քնար»-ի էջերէն


I N V O C A T I O N


When I am realizing ingenuously,
That my earnest love letter,
Has crossed thousand miles,
And arrived on your heart’s shores.

By your soul’s unseen intervention,
My heart in a joy is sweetening.
By your soul’s perfume of frankincense,
My room is clouding blue.

In this immortal moment of devotion,
Surrounded by your love kisses,
Your spiritual tender touch,
Illusive, affective and thoughtful.

Unspoken goodness of your hands,
In front of them I incline meekly.
On the early eve of our promises,
O eternally I am blessing you.



Translated by Hovhannes Asbet

Friday, February 17, 2012

Yeghishe Charents @ UC Berkeley





The Armenian Studies Program @ UC Berkeley presents

Yeghishe Charents:
The Tragic Revolutionary

This symposium will address central aspects of Yeghishe Charents's life and oeuvre. Charents (1897-1937) is an iconic Armenian poet whose works were translated by writers such as Louis Aragon, Anna Akhmatova, Valery Bryusov, and Boris Pasternak, among others. A fervent Boshevik at first, he gradually distanced himself from Stalinism and fell victim to its purges.

Sponsored by the Armenian Studies Program and by the Institute of Slavic, East European, and Eurasian Studies, UC Berkeley

For more information, call ISEEES at (510) 642-3230.
Armenian Studies Program, UC Berkeley
Sunday, February 26, 2012
10:30 a.m - 5:30 p.m.
370 Dwinelle Hall
Morning Session (10:30am-12:30pm)

Introduction
Shareen Anderson (Filmmaker, Fort Greene Filmworks)
"Charents: In Search of My Armenian Poet."

Afternoon Session (2pm-5:30pm)

Dr. Azat Yeghiazaryan (Emeritus, Former Director of the M. Abeghian Institute of Literature, National Academy of Science of the Republic of Armenia), "Charents's Way to the Revolution."

Vartan Matiossian (Independent Scholar), "Charents: The Last Poet of Nayiri."

James Russell (Mashtots Chair in Armenian Studies, Harvard University), "Charents's Book of the Way: The Illuminated Gospel of an Apocalyptic Creed."

Thursday, February 16, 2012

Սագօ Արեան: ՄԻԱՅՆ ՄԷԿ ՀԱՍՑԷ

Երեկոյեան եօթը:

Մարդիկ կը շարժին դէպի տուն.
Գաւաթները սպիտակ ափսէներուն պիտի շարեն.
Տիեզերքի շունչը զիկ զակներու պէս կը զառնուի թելերուս
Ըսելիք չունեցողները կը փռեն լուացքները սեւ պատշգամբներէն:
....
Նեցուկ ունեցողները կը տպեն գիրքեր.
Ու չալըմով նկարուած`
Կարմիր րուժէ նկարներ կը ցուցադրեն գիրքի շապիկին:
Ես բանաստեղծութիւն կը փնտռեմ,
Տանս մէջ նստածմասիվի միֆը կ'երազեմ
Կ՛ըսեն լեզուդ բիս աղտոտ ժարկոն է
Կ՛ըսեն լեզուդ հոյակապ է ...
Կ՛ըսեն մատներդ ճկուն են ստեղնանշարին վրայ...
Կռնակս կը ցաւի սպասելով
Որ ֆէյսպուքի արարիչները
Իրենց աստղերէն զիջին ու բառ մը նետեն .
Ինչ իմաստ ունին անունները երբ փողոցները դատարկ են...
Ինչ իմաստ ունի վոտքայի փոքրիկ սրուակը նետուած ճերմակ թոյոթայիդետին....

.....

Գեղեցիկ է նայիլ փետրուարեան ամպերուն,
Ու հատել կամուրջները յաղթողի նման.
Շքեղ է երբ չկան ժամադրութիւններ այլեւս...
Կամացուկ մը արձակի տարիքը կը հասնի
Աստիճաններէն վեր կ՛ելլեմ
Ամէն ինչ պարզ է այլեւս...
Զարմանալու ատեները անցան,
Հեռացաւ ամէն ինչ,
Զարմանքը վիրաւոր աղաւնիի պէս կ՛իյնայ աչքերուս առջեւ...
Մնացողը ես եմ...
Երկրի աստվածները չեն զարմացներ զիս.
Երկրի թալանը,
Բռնաբարուած սուրբերը
Եւ տօնական ստուերները սուտ են.
Երկու աչքեր կը հանդիպին թէլէֆոնի ընկալուչին վրայ.
Հայերէն չխօսողներու վերջին մուրհակը կը փակեմ.
Կը փակեն երազս
Կը փակեն պատուհաններս
Վիրաւոր մը կը տանին իր վախճանին
Մեռեալ մը կը տանին տուն....

....

Ո՞ւր  է իմ տունս
Ո՞ւր են տան ծորակները որ խոստացար նորոգել այս տարի,
Ո՞ւր է ֆոնէթիք լապթոփիս զարմացած հայերէնը.
Ո՞ւր  է պղնձեայ բաժակով օղին,
Ու մատակարարող աղջիկը  դեղնորակ
Ո՞ւր է .....
Ամէն բան կ՛իյնայ աչքերուս
Հոգս  չէ թէ քերթուածը ինչքանով պիտի հատէ սահմանը անսահմանին....

Բառախաղ չեմ ըներ ես
Սուրճս նոր խմեցի,
Լեզուս դուրս կը հանեմ,
Ըսելու համար որ տեսէք սուրճին հետքը.
Հաշիւ չունիմ ձեր հետ,
Խնդիր չունիմ ,
Քանի-քանի կիներ կայրին երակներուս մէջ...
Փիսիկները ուր որ են գան պիտի,
Ամէն ինչ լաւ էխաղաղ է ամէն ինչ.
Բոլորս տուն պիտ երթանք
Հզօր է վոտքան առանց անուններու
Ջուր մի խառնէք անոր արիւնին
Հաւատքը
Արիւնը եւ գինին չեն զարմացներ զիս
Օվըրսիզ  կ՛ըսպասեմ
Օվըրսիզ  զանգիդ կ՛ըսպասեմ...


Ֆալ-բանալ չեմ գիտեր
Սանկ տոտիկ-տոտիկ կ՛արթթնամ
Կինս ու երեխաներս անկողնիս մէջ
Ես մեղքերս կ՛ածիլեմ հայելիին առջեւ
Փետրուարը գէշ է...
Փետրուարը  ծերացած փիսիկ է
Անուն չունիմ անոր համար...
Մեռայ այս քաղաքին մէջ  մէկը փնտռելով
....խօսելու համար:
Հոնի արաղը սեղանիս է.
Վոտքան ընտիր ու ձիւնը յաւերաժական:
...
Ես չեմ զարմանար յաւերժութեան համար
Երբ ամէն անգամ րոպէ կը բանաս սաղմիդ մէջ տեղաւորելու զիս...
Սաղմիդ մէջ պահելու համար երիցուկս եւ անտառս անյիշատակ...
Պարտէզէն է որ կը վազեմ
Ու  ամայի բերաններէն,
Գողնալու կատարելութիւնս....
Չեմ զարմանար
Յաւերժութեանս վրայ....
Չեմ զարմանար,
Որ լուացքի  թելերուն վրայ փռած եմ վէրքերս որ չորնան...
Սա ձմրան դուռդ բաց...
Դուրս չմնամ:
Հակառակ անոր որ պիտի չզարմանամ երբ անցնիմ քեզմէ ու կաթիլ մըխենթութիւն տեղաւորեմ ամայութեան մէջ
Որով,
Սկիզբէն էի ես
Սկիզբէն էի ես որ գիտէի ինչ ըսել է ծունկի գալել մինչ հատնին բառերս եւանտառդ աւարտի ինձմով...
Ու ալ պոռաս երեսիս դուրս ե՛լ
Դուրս ե՛լ......
Դուրս ե՛լ,
Տես եկու բերաններ կը խօսին յաւերժութեան մասին.
Ու ինչ փոյթ այս մարմինըայս դրամըայս տունը....
Ինչ փոյթ այս ամէն երբ չես հաւատար յաւերժութեան կափարիչներուն
Որոնց բացուիլը կը դիտես....
Չես հաւատար այդ հասակին որ կը բնակի քեզմով...
Այս անքնութեանայս ժամանակին ու խեչափառներուն որ կը խայթեն մեզ...

Ես չեղայ հոս...
Չեղայ որ հաւատան քեզի,
Չեղայ որ երդում տան անունովդ....
Ու կարեւոր չէ այս ամէն ինչը,
Երբ  գիտեմ որ գիրը ունի մէկ հասցէ,
Երբ գիտեմ որ սիրտս ուժանակ է քեզի համար,
Լարուած ուժանակ,
Որ պիտի պայթի օր մը
Աշխարհի բոլոր վարդերը հոն մորթէ դուն...
Ճանապարհը կը տանի մէկ տեղ
Ճանապարհը պիտի տանի քեզ սագօ արեանի սրտին
Որ լոգանքէն ետք բազկաթոռին նստած պիտի խնդայ աշխարհի բոլոր ծաղածռութիւններուն վրայ....

Ի՜նչ կ՛ըլլաս շապիկներս լաւ արդուկէ այս գարնան
Արձակը կուգայ
Շուտ ըրէ... այլեւս բանաստեղծութիւն պիտի չմուրամ
Քառասունի ոտնաձայնները կ՛առնեմ:
..............................................................................

Ու սէրը միայն մէկ հասցէ ունի ,
Ասսաֆ խուրի թիւ ութսուն ինը,
Միայն մէկ հասցէ`
Սագօ Արեան.....


Այս բանաստեղծութիւնը լոյս տեսած է ԵՐԿԻՐ թերթին մէջ Փետրուար 11, 2011