Showing posts with label Georgia. Show all posts
Showing posts with label Georgia. Show all posts

Sunday, January 06, 2019

Սայաթ-Նովա։ Դուն էն հուրին իս

Դուն էն հուրին իս, վուր գէմի կու զաւթէ,
Չունքի ինձ զաւթեցիր խափով, նազա՛նի,
Արիվիլք, արիվմուտ, հարաւ ու հիւսիս
Չըկայ քիզի նըման չափով, նազա՛նի:


Շատ մարդ քու էշխէմէն կու դառնայ յիզիդ,
Արի մէ ռա՛հմ արա, լա՛ւ կացի միզիդ,
Գ'ուզիմ, թէ համաշա դամ անիմ քիզիդ`
Սանթուրով, քամանչով, դափով, նազա՛նի:


Դարդիրըս շատացաւ` ասիլ իմ ուզում.
Աչքէմէս արտասունք հուսիլ իմ ուզում.
Համաշա, եա~ր, քիզիդ խօսիլ իմ ուզում,
Սիրտըս չէ կըշտանում գափով, նազա՛նի:


Հայալու իս, ադաբ ունիս, ար ունիս,
Ձեռիդ` դաստա կապած սուսանբար ունիս,
Տո՛ւր, ինձի սըպանէ` իխտիար ունիս.
Հէնչաք ըլի` կէնաս բափով, նազա՛նի:


Սայաթ-Նովէն ասաց` արզ անիմ Խանին.
Ղաբուլ ունիմ` քու խաթրու ինձ սըպանին.
Հէնչաք ըլի, եա~ր, գաս իմ գերեզմանին,
Ածիս խուղըն վըրէս ափով, նազա՛նի:

Tuesday, December 25, 2018

Սայաթ-Նովա։ Թամամ աշխարհ պըտուտ էկա

Թամամ աշխարհ պըտուտ էկայ, չըթուղի Հաբաշ, նազա՛նի,
Չըտեսայ քու դիդարի պէս` դուն դիփունէն բաշ, նազա՛նի,
Թէ խամ հագնիս, թէ զար հագնիս, կու շինիս ղո՛ւմաշ, նազա՛նի.
Էնդու համա քու տեսնողըն ասում է` վա~շ, վա~շ, նազա՛նի:

Դուն պատուական ջավահիր իս, է՛րնէկ քու առնողին ըլի,
Ով կու գըթնէ, ա՛խ չի քաշի, վա~յ քու կորցընողին ըլի.
Ափսուս վուր շուտով միռիլ է, լուսըն քու ծընողին ըլի.
Ապրիլ էր, մէկ էլ էր բերի քիզի պէս նաղաշ, նազա՛նի:

Դուն էն գըլխէն ջուհարդար իս, վըրէդ զարնըշան է քաշած,
Դաստամազիդ թիլի մէջըն մէ շադա մարջան է քաշած,
Աչքիրըդ` օսկէ փիալա, չարխէմէն փընջան է քաշած,
Թերթերուկըդ նիտ ու նաշտար, սուր ղալամթըրաշ, նազա՛նի:

Էրեսըդ, փարսէվար ասիմ, նըման է շամշ ու ղամարին.
Բարակ մէջքիդ թիրման շալըն նըման է օսկէ քամարին,
Ղալամըն ձեռին չէ կանգնում, մաթ շինեցիր նաղաշքարին.
Յիփ նըստում իս` թութի ղուշ իս, յիփ կանգնում իս` ռաշ, նազա՛նի:

Յիս էն Սայաթ-Նովասին չիմ, վուր աւզի վըրայ հիմանամ.
Աջաբ միզիդ ի՞նչ իս կամում, սըրտէդ մէ խաբար իմանամ.
Դուն` կըրակ, հագածըդ` կըրակ, վո՞ւր մէ կըրակին դիմանամ.
Հընդու ղալամքարու վըրէն ծածկիլ իս մարմաշ, նազա՛նի:

Friday, February 27, 2015

Գուրի Եթեր: Աստծո մրցանակը

Ես հոգնեցի…
Այս աշխարհի անցուդարձից:
Որոնածս չգտնելուց ես հոգնեցի:
Ես հոգնեցի իմ փուչ ես-ից:
Ինձ խաբելուց ես հոգնեցի:

Կյանքս դարձավ բերնի ծամոն.
Ծամծմվելուց ես հոգնեցի:
Քրիստոսն էլ ինձ չփրկեց.
Մաքրվելուց ես հոգնեցի:

Ո՜վ Տեր Աստված, ո՞նց երկնեցիր
Ինձ նման խեղճ մի կացություն.
Մարդու վրա սուգ անելով-
Աստվա՛ծ, քեզնից ես հոգնեցի:

Մի՞թե չէիր կարող մի քիչ՝
Մարդավարի մարդ հորինել.
Ինձ երկնելով՝ քեզ ծաղրեցիր.
Ծաղրվելուց ես հոգնեցի:

Հավանաբար, այնտեղ՝ վերում,
Մրցություն էր վատ գործերի…
Կյանքս վկա, ո՜վ Հայր Աստված,

Մրցանակը դու շահեցիր…

Thursday, February 26, 2015

ԳՈՒՐԻ ԵԹԵՐ: ՈՒ ԳՆԱ


Վէրքերդ տուր երգերիդ,
Հոգսերդ տուր երգերիդ,
Ետ մի՛ նայիր՝ ինչ թողիր _
Թեթեւացիր ու գնա...

Սէրերդ տուր երգերիդ,
Յուշերդ տուր երգերիդ,
Անցեալդ մի՛ որոնիր _
Թեթեւացիր ու գնա...

Մեղքերդ տուր երգերիդ,
Կրքերդ տուր երգերիդ,
Կեանքդ էլ տուր երգերիդ _
Թեթեւացիր ու գնա...

Հաւատդ տուր երգերիդ,
Գալիքդ տուր երգերիդ,
Մահդ էլ տուր երգերիդ _
Անմահացիր ու գնա...



ԳՈՒՐԻ ԵԹԵՐ (Գուրի Դ. Աւետիսեան)1951-2015

Wednesday, October 26, 2011

Սայաթ-Նովա։ Աշխարհումըս ա՛խ չիմ քաշի

Բնագիր

Աշխարհումըս ա՛խ չիմ քաշի, քանի վուր ջա՛ն իս ինձ ամա.

Անմահական ջըրով լիքըն օսկէ փընջան իս ինձ ամա.
Նըստիմ` վըրէս շըվաք անիս` զարբաբ վըրան իս ինձ ամա.
Սուչս իմա՛ցի, է՛նէնց սպանէ` սուլթան ու խան իս ինձ ամա։
Մէջքըդ` սալբու-չինարի պէս, ռանգըդ փըռանգի ատլաս է,
Լիզուդ` շաքար, պըռօշըդ` ղանդ, ակռէքըդ մարգրիտ, ալմաս է.
Օսկու մէջըն մինա արած, աչքիրըդ ակնակապ թաս է.
Պատուական անգին ջավահիր, լալ-բադէշխան իս ինձ ամա։
Յիս էս դարդին վո՞ւնց դիմանամ, մակա՞մ սիրտըս ունիմ քարած.
Արտա՛սունքս արուն շինեցիր, խիլքըն գըլխէս ունիմ տարած,
Նուր բաղ իս` նուր բաղչի մէջըն` բոլորքըդ վարդով չափարած.
Վըրէդ շուռ գամ բըլբուլի պէս` սիրով սէյրան իս ինձ ամա։
Քու էշխըն ինձի մաստ արաւ. յիս զարթուն իմ, սիրտս է քընած.
Աշխարհս աշխարհով կըշտացաւ, իմ սիրտըս քիզնից սով մընաց.
Եա~ր, քիզ ինչո՞վ թարիփ անիմ` աշխարհումըս բա՛ն չըմընաց.
Կրա՛կէ, ծովէմէն դուս էկած ռաշ ու ջէյրան իս ինձ ամա։
Ի՞նչ կու'լի` մէկ հիդըս խօսիս, թէվուր Սայաթ-Նովու եար իս.
Շուղքըդ աշխարհըս բռընիլ է` արեգագի դէմըն փար իս.
Հուտով հիլ, միխակ, դարիչին, վարդ, մանուշակ, սուսանբար իս,
Կարմըրագուն` դաշտի ծաղիկ, հովտաց շուշան իս ինձ ամա։


Աշխարհաբար

Աշխարհումս ա՛խ չեմ քաշի, քանի որ ջա՛ն ես ինձ համար.
Անմահական ջրով լիքը ոսկե փնջան* ես ինձ համար.
Նստեմ` վրաս շվաք անես` մետաքս վրան ես ինձ համար.
Մեղքս իմա՛ցիր, հետո սպանիր` սուլթան ու խան ես ինձ համար:
Մեջքդ` նոճի-չինարի պես, գույնդ ֆրանկի ատլաս է.
Լեզուդ` շաքար, շուրթդ` մեղր, ակռեկքդ մարգրիտ-ալմաս է.
Ոսկում արծնապակի արած, աչքերդ ակնակուռ թաս է.
Պատվական անգին ադամանդ, լալ-բադեշխան** ես ինձ համար:
Ես էս ցավին ո՞նց դիմանամ, մի՞թե սիրտ ունեմ քարացած,
Արտա՛սուքս արյուն շինիր, խելքս` գլխումս շվարած***,
Նոր պարտեզ ես` նոր այգու մեջ, բոլորքդ վարդով շուրջառած.
Ման գամ շուրջդ բլբուլի պես` սքանչելիք ես ինձ համար:
Քո սերը ինձ արբեցրեց, ես արթուն եմ, սիրտս է քնած****.
Աշխարհս աշխարհով կշտացավ, իմ սիրտը քեզնից սով մնաց.
Յա~ր, էլ ինչո՞վ քեզ գովերգեմ` աշխարհումս բա՛ն չմնաց.
Ծովից դուրս եկած հրեղե՛ն նժույգ-ջեյրան ես ինձ համար:

Ի՞նչ կլինի հետս խոսես, եթե Սայաթ-Նովի յարն ես.
Շողքդ աշխարհը բռնել է` արեգակից էլ դու վառ ես.
Հոտավետ հիլ, մեխակ, դարչին, վարդ մանուշակ, սուսանբար ես.
Կարմրագույն` դաշտի ծաղիկ, հովտաց շուշան ես ինձ համար...

* փնջան – գավ, թաս,
** Բադեշխան – վայր Հինդուքուշ լեռներում, որ հայտնի է լալ-սուտակի հանքերով:
*** Բնագրում տողը մեկ ավել վանկ ունի:
**** Հակառակ պատկերով` մեջբերում է «Երգ երգոցից» /Բ:1/:
***** Վերջին տողը համարյա բառացի մեջբերում է «Երգ երգոցից» (Ե:2):


Թարգմանուած Իշխան Ստեփանյանի կողմէ: Տեսնել ՝ http://www.sayat-nova.am/index.html
Rendered into Modern Armenian by Ishkhan Stepanyan. Many thanks for his permission to post the translation.


En el mundo no he de penar...

(Աշխարհում ախ չիմ քաշի...)

En el mundo no he de penar, pues eres vida para mí;
copa de oro plena de agua inmortal eres para mí.
Me sentaré a tu sombra; tienda de tisú eres para mí.
Dime mi culpa y mátame luego; sultán y khan eres para mí.

Fino es tu talle cual ciprés y plátano; raso de Europa es tu piel.
Dulce es tu lengua, azúcar son tus labios, perlas y diamantes tus dientes;
oro esmaltado son tus ojos, copa engastada en pedrería.
¡Oh inapreciable gema, rubí del Badajshán eres para mí!

¿Cómo resistir este dolor? ¿Es de piedra acaso mi corazón?
Sangre has tornado mi llanto, he perdido la cabeza por ti.
Nueva viña eres en nuevo jardín, cercada con setos;
te recorreré cual ruiseñor, pues digna de ver eres para mí.

Me ha embriagado tu amor; despierto estoy, aunque no mi corazón.
El mundo con el mundo se sació; mi corazón está ávido de ti.
¿Cómo alabarte, amor mío? Nada ha quedado en el mundo.
Alado corcel y gacela surgidos del mar eres para mí.

¡Ay, si por una vez me dijeras que la amada de Saiat-Nová eres!
Tu fulgor el mundo colma; eres más ardiente que el sol.
Aromático cardamomo, canela, clavel, rosa, tomillo eres;
roja flor del llano, azucena de los valles eres para mí.

Saiat-Nová (1722-1795)
Traducción de Vartán Matiossián

Monday, June 07, 2010

Րաֆֆի։ Ձա՛յն տուր, Ո՛վ Ծովակ…

Ձա՛յն տուր, ով ծովակ, ինչո՞ւ լռում ես.
Ողբակից լինել չկամի՞ս դժբախտիս։
Շարժեցէ՛ք, զեփիւռք, ալիքը վէտ-վէտ.
Խառնէք արտասուքս այս ջրերիս հետ։

Հայաստանի մէջ անցքերին վկայ,
Սկզբից մինչ այժմ, խնդրեմ, ինձ ասա՛.
Մի՞թէ միշտ այսպէս կը մնայ Հայաստան՝
Փշալից անապատ, երբեմն բուրաստան։

Մի՞թէ միշտ այդպէս ազգը խղճալի,
Կը լինի ծառայ օտար իշխանի,
Մի՞թէ Աստուծոյ աթոռի մօտին
Անարժան է հայն եւ հայի որդին։

Արդեօք գալո՞ւ է մի օր, ժամանակ,
Տեսնել Մասիսի գլխին մի դրօշակ,
Եւ ամէն կողմից պանդուխտ հայազգիք
Դիմել դէպ իւրեանց սիրուն հայրենիք։

Դժուար այդ. միայն, տեսուչըդ վերին,
Կենդանացրո՛ւ հայութեան հոգին,
Ծագի՛ր նոցա դու քո լոյս գիտութեան,
Որով իբր էակ նոքա բանական,
Կը ճանչեն մարդուս կեանքի խորհուրդը,
Կը լինին գործովք տիրոջ փառաբան։

Wednesday, May 26, 2010

Ալեքսանդր Ծատուրեան։ Մի՛ լար, բլբո՛ւլ


Մի՛ լար, բլբո՛ւլ, քեզ մի՛ տանջիր,
Որ փոթորիկն անիրաւ
Վարդըդ սիրուն, վարդըդ կարմիր
Թփից պոկե՜ց ու տարա՜ւ․․․

Կ՛անցնեն օրեր․․․ Կը գայ կրկին
Մի նո՛ր գարուն վարդաբեր․
Եւ մոռացած քո վիշտը հին,
Նորից կ՛երգես վարդին սէր։

Բայց վա՜յ կեանքի այն խեղճ երգչին,
Որ վաղաժամ որբացած,
Իւր սիրելի, խօսուն վարդին
Ցուրտ հողին է նա յանձնած․․․

Երգչի համար գարուն չի՛ գայ,
Ո՛չ նա նոր վարդ կը սիրէ․
Նա պէտք է լայ, պէտք է սգայ,
Մինչ յավիտեան կը լռէ․․․

Ալեքսանդր Ծատուրեան
1864-1917

Tuesday, May 25, 2010

Ջիւանի։ ԿՈԻ ԳԱՆ ՈԻ Կ՛ԵՐԹԱՆ





Ձախորդ օրերը ձմռան նման կու գան ու կ՛երթան
Վհատելու չէ՛, վերջ կ՛ունենան, կու գան ու կ՛երթան.
Դառըն ցաւերը մարդու վերայ չեն մնայ երկար,
Որպէս յաճախորդ շարուէ-շարան կու գան ու կ՛երթան։

Փորձանք, հալածանք և նեղութիւն ազգերի գլխից
Ինչպէս ճանապարհի քարավան՝ կու գան ու կ՛երթան,
Աշխարհը բուրաստան է յատուկ, մարդիկը՝ ծաղիկ,
Ո՜րքան մանուշակ, վարդ, բալասան կու գան ու կ՛երթան։

Ոչ ուժեղը թող պարծենայ, ոչ տկարը տխրի,
Փոփոխակի անցքեր զանազան կու գան ու կ՛երթան,
Արևը առանց վախենալու ցայտում է լոյսը,
Ամպերը դէպի աղօթարան կու գան ու կ՛երթան։

Երկիրը ուսյալ զաւակին է փայփայում մօր պէս,
Անկիրթ ցեղերը թափառական կու գան ու կ՛երթան.
Աշխարհը հիւրանոց է, Ջիւան, մարդիկը հիւր են,
Այսպես է կանոնը բնական, կու գան ու կ՛երթան։

1892

Monday, December 31, 2007

Ղազարոս Աղայեան։ Յիշողութիւն

Ծիծեռնակը բոյն էր շինում,
Ե՛ւ շինում էր , և՛ երգում,
Ամէն մի շիւղ կպցնելիս՝
Առաջուան բոյնն էր յիշում:

Մէկ անգամ էր նա բոյն շինել
Եւ շատ անգամ կարկատել,
Բայց այս անգամ վերադարդձին
Բոյնն աւերակ էր գտել:

Այժմ նորից բոյն էր շինում,
Ե՛ւ շինում էր , և՛ երգում,
Ամէն մի շիւղ կպցնելիս՝
Առաջուան բոյնն էր յիշում:

Նա յիշում էր անցած տարին
Իր սնուցած ձագերին,
Որոնց ճամբին յափշտակեց
Արիւնարբու թշնամին:

Բայց նա կրկին բոյն էր շինում,
Ե՛ւ շինում էր , և՛ երգում,
Ամեն մի շիւղ կպցնելիս՝
Առաջուան բոյնն էր յիշում:

Ղազարոս Աղայեան
(1840-1911)

The Swallow

The swallow slowly builds her nest,
Her voice unravelling.
With every twig, with every leaf,
She yearns for last year’s home.

She remembers her young chicks,
Hungry for her return.
A wolf snatched the chicks away,
And devoured their tender flesh.

But the swallow again builds her nest,
Her voice unravelling.
With every twig, with every leaf,
She remembers last year’s song.

Translated from the Armenian by Judith Saryan

Monday, April 09, 2007

Ղազարոս Աղայեան: Ամիսներ եւ չորս եղանակ

Մարտը տալիս է ձնծաղիկ,
Ապրիլը՝ կապույտ մանուշակ,
Մայիսին բացվում է վարդը,
Սոխակն երգում անուշակ:

Հունիսը մեզ խոտ է տալիս,
Իսկ հուլիսը՝ առատ ցորեն,
Օգոստոսը՝ տանձ ու խնձոր
Եվ ուրիշ շատ հասուն մրգեր:

Սեպտեմբերը մեզ տալիս է
Խաղողի բոլոր տեսակը.
Հոկտեմբերը՝ կարմիր գինին,
Նոյեմբերը՝ բողկն ու տակը:

Դեկտեմբերին ձյուն է գալիս,
Հունվարին ծածկվում սար ու ձոր,
Փետրվարին սկսվում է
Փոփոխակի ցուրտ ու տաք օր։

Ահա այսպես բոլոր տարին
Թավալվում է չորս շրջանում,
Այս պատճառով չորս ժամանակ,
Չորս եղանակ է մեզ բերում:

Ղազարոս Աղայեան (1840 –1911)