Saturday, January 30, 2010

Quote for the month of January

«Ճամբորդելու խենթ սէրէն առողջութիւնս գնաց»։


Նիկողոս Սարաֆեան, ԱՆՋՐՊԵՏԻ ՄԸ ԳՐԱՒՈՒՄԸ, Փարիզ 1928 էջ 21

Friday, January 29, 2010

Veronica Pamoukaghlian: THE WEDDING

10 seconds in the news

the blood over the icing

this is the End
the Wed of Western violence
and Eastern stubbornness

the babies killed in revelling

40 dead
and human error
six seconds in the news

they gathered for a wedding

under the bombings
a Feast of love and lace

Not the Resistance
Armed

peaceful revellers

a helpless celebration
of life

in the Storm’s Eye

easier an elephant
though you bleed it to death
through the eye of a needle

than to slay life
persistent
with a mere stain
of blood over the icing

with a mere 40
most women and children

5 seconds in the news
the Wedding Wake

Thursday, January 28, 2010

Ա. Սեմա։ ՆՈՐ ԶԱՏԻԿ

ԱՄԷՆ րոպէ դար մ'է հիմա
Եւ ամէն դար մէ՛կ ակնթարթ.
Ու դարերու սրտին կ'իյնայ
Հայաշխարհի երգը հըպարտ:
Հոգիէս ներս կ'իյնան մէկ մէկ
Իւրաքանչիւր վանկն այդ երգին,
Եւ նոր կէանքին` ամէնուրէք
Ես կը լըսեմ զարկը ուժգին:
Ինչպէս ժիր ծառն աւիշ կ' առնէ
Արմատներն իր խըրած հողին,
Հայ կէանքն առոյգ արդ կը եառնէ
Արագածի շըքե՛ղ կողին...

Wednesday, January 27, 2010

APP interviewed in special issue of HORIZON Literary Magazine


Ա. Սեմա։ Հայրենաբաղձութիւն

ՀՈՆ, հեռաւոր ու լըքուած, ահե՛ղ ծովու մը ափին,
Ուր հովն իր երգն հընօրէայ դեռ կը նետէ ափերուն,
Կանաչներու մէջ կորած դեռ կ'այ գիւղակն իմ սիրուն,
Գամբռի մը պէս եանձնըւած տիւանդորրի մըրափին...:
Ես կը կարծեմ դեռ տեսնել հսկայ ծառերը խոհուն`
Պարտէզին մէջ օծանուտ բուրէան ցօղովը ցայգին,
Որոնց վըրայ կը լայննար աղօթքի պէս սրբագին`
Զանգն հեռաւոր մատուռին այգուն շողովն ակաղձուն:
Վերադառնա՜լ, ա՛հ ինչպէ՛ս, քու մայրական գգուանքին,
Մոռնալ, այլեւըս մոռնա՜լ պանդուխտի ցաւն ու նորէն
Եղբայրանա՜լ յիշատակ դարձած նախնի՜ մեր կէանքին...:
Գիտեմ, հիմա ա՛լ չըկան հին դէմքերն այն գուրգուրոտ,
Որոնք պիտի աչքերուս մէջ ծովանան ուղխօրէն...
Բայց այդ լալու՜ հաճոյքին հոգիս այնքա՛ն է կարօտ...:

Tuesday, January 26, 2010

Ա. Սեմա։ Զրահաւոր ԳԱՐՈՒՆ

ԾԱՌԵՐՆ իվար, ուսերուս վրայ կը ձիւնէ
Խնձորենին ճերմակ ու վարդ ծաղիկներ.
Իմ հոգիիս խորունկ երազն է բացէր
Գարնան եօյզով ծըլած ծաղիկ մը դժնէ:
Ո՞ր եօյսերուս կամ սէրերուս նըկարէն
Ինկած սերմն է հողին բերրի՜ կիրքերուս`
Որ-ինչպէս լանջքն հողին-հոգին գիրքերուս
Այժըմ պատռած, դէպի երկինքն հըրեղէն...
Դէպի արեւն` աներկեւա՛ն կը դիմէ,
Լըքած ինչ որ երկիրն ունի ձաղկաւէր,
Ինչ որ հոգին օր մը հողին եանձնէ դեռ...
Մինչ կը հատնի կէանքն հին րոպէ առ րոպէ,
Նորոգ կ'էանքի մ'անհուն իղձով զրահաւոր`
Ես այդ լուսեղ ճամբուն ճամբորդն եմ հըզօր:

Monday, January 25, 2010

Ոնոփրիոս Անոփեան: Բուքը

Ո՜վ է այնտեղ, դուրսը ոռնում, երգ է երգում ու լալիս,
Երգ է երգում երկար ու ձիգ եւ սանձարձակ ման գալիս.
Գիտեմ, գիտեմ, այն խելայեղ բուքն է հանդէս կատարում,
Դեւերի հետ պար է գալիս լայնածաւալ դաշտերում։

Հէ՜յ բուք, փչի՛ր, շնչի՛ր ուժգին, սփռիր ճերմակ, հաստ սաւան
Ու նրանով ծածկիր համակ անտառ ե՛ւ դաշտ ե՛ւ աւան.
Որքան կ՚ուզի շունչդ սաստիկ եւ ահաւոր թող լինի,
Մենք չե՛նք սարսի, մենք տուն ունենք, մենք հաց ունենք եւ գինի։

Մենք նորաշէն մի տուն ունենք Արարատի փէշերին,
Տաք է այնտեղ, լոյս է այնտեղ այս ցուրտ ձմեռ գիշերին,
Աշխատանքի տունն է նա մեր, ազատութեան օրօրան,
Չար ոսոխից սուր ու բահով կը պաշտպանենք մենք նրան։

Այնտեղ կ՚ապրենք ուրախ սրտով, միշտ ժպտերես, անխռով,
Դու չես քանդի, ձիւնամրրիկ, մեր տունն ամուռ պատերով։
Փչի՛ր, շնչի՛ր ուժգին, ծածկիր սար, ձոր ու կածան,
Արարատի փէշերին տակ մենք տուն ունենք անկործան։

Sunday, January 24, 2010

Յովհաննէս Թումանեան։ ՊՈԵՏՆ ՈԻ ՄՈԻՍԱՆ

Նըստած եմ մի օր միտք եմ անում.
Միտք եմ անում, մի՛տք, ու չեմ կարենում
Մի հընար գըտնեմ՝ ցավերըս հոգամ...
Վեր կենամ, ասի, մեկի մոտ գընամ,
Կըրկին պարտք անեմ, գըլուխը քարը,
Մինչև որ տեսնենք ինչ կըլնի ճարը:
— Ողջո՛ւյն Պառնասի գըլխից սըրբազան...
Ետ նայեմ տեսնեմ՝ իմ ծանոթ Մուսան:
— Վե՜ր կաց, բանաստե՜ղծ, կանչում է էսպես,
Վե՜ր կաց, ներշընչվի՜ր, դուրս արի հանդես,
Տանջվում են ահա եղբարքըդ թըշվառ,
Հեծում, հալածվում աշխարհից աշխարհ:
Երկինք են հասել արցունք ու արյուն...
Ահա՝ քեզ համար բերել եմ ավյուն,
Հույս տուր վըհատին, ըսփոփիր որբին,
Ուժ տուր պանդըխտին իր երկար ճամփին:
Նայիր՝ աղջիկը ի՛նչպես ծաղկել է,
Աչքերի մըթնից պայծառ ծագել է
Կյանքի արևը ու սիրտ է հուզում,
Անձնըվեր սիրո երգեր է ուզում...
Ուրախ ու անհոգ գարունն էլ ահա
Բազմել է կանաչ սարերի վըրա,
Ձորերը լըցվել, փըռվել հովիտում.
Հավքերն երգում են, ծաղկունքը փըթթում....
Դու էլ ըսթափվի՜ր, երգիր քեզ նըման,
Ողջունի՜ր շքեղ գալուստը գարնան:
— Հերիք է, Մուսա՜, երկինքը վըկա,
Էլ համբերելու սիրտ ու տեղ չըկա.
Էնպե՜ս կանեմ քեզ, որ դու մոռանաս
Արյուն ու գարուն, պոետ ու Պառնսաս:
Անիծված լինին էն օրն ու տարին,
Որ գերի դառա ես քո քընարին.
Քեզ հետ մըտերիմ դառնալու օրից
Զըրկված մընացի կյանքում բոլորից...
— Էն տաղա՞նդը, էն ձի՞րքն հապա,
Որ տըվել եմ...
Ա՜յ խաբեբա,
Ահա ես էլ էդ եմ լալիս.
Ինչո՞ւ էս ձիրքն էիր տալիս:
Չըգիտե՞իր միթե այնժամ,
Թե ինչ աշխարք պիտի ես գամ:
Թող լինեի մի կեղեքող,
Հավաքեի միշտ փող ու փող.
Առաջ թեև «գազան» ու «ցեց»,
Կըդառնայի շուտով ես մեծ,
Վեհ բարերար
Ազգի համար.
Մեռած օրս էլ պըսակ տային.
«Իր որբ ազգից — միակ հային»:
Կամ թե տերտեր լինեի թող,
Խաչը վըզիս մեռել թաղող,
Սուփրի վերև միշտ նըստեի,
Իմ ապրուստը դըրըստեի.
Ազգն էլ աչքը տընկեր վըրաս.
— Իմ փըրկողը դու ես, որ կաս:
Ահա էսպես բան լիներ մարդ,
Գընար ապրեր լի ու հանդարտ:
Կամ սընգուրված մի ճոխ հիմար,
Որ ապրում է լոկ իր համար,
Ուտում-քընում, ելնում-ուտում,
Լի՛, գո՛հ, ինչպես աղբակույտում
Հանգիստ ապրող որդը պարարտ:
Կըլինեի հարգի մի մարդ,
Նույնիսկ եթե գըլուխըս այնժամ
Դատարկ լիներ հազար անգամ,
Քան թե հիմա իմ գըրպանը:
Ահա կյանքում էս է բանը.
Թե չէ՝ լինել ի ծնե գերի
Մերկ Մուսայի ու երգերի,
Որդիք ու կին
Թողած բախտին,
Մերձավորի ծաղր ու ծանակ,
Ուժից ընկել անժամանակ —
Թե պոետ եմ...օ՛, ո՜չ, Մուսա՜,
Մի անարդար պատիժ է սա:
Եվ ինձ մոտիկ
Փորձված մարդիկ
Դեռ շատ վաղուց նըկատեցին,
Կըռիվ արին, խըրատեցին,
Թե աշխարքին մըտիկ արա.
Շատն էլ խընդաց խելքիս վըրա...
Իսկ ես, ա՛խ, ես,
Միշտ խենթ էսպես,
Գիշեր-ցերեկ թերթում գըրքեր,
Շինում էի դատարկ երգեր,
Միշտ քո քամով էի թըռչում,
Ու միշտ բախտից հեռու փախչում:
— Ա՛յ ապերախտ, ի՞նչ ես ասում.
Էն ո՞ր բախտն ես դու ափսոսում,
Որ չեմ տըվել քեզ իմ ձեռքով.
Աստվածային հըզոր ձիրքով
Էս ցած կյանքից հեշտ ու անթև
Թըռչել երկինք, վերև՛, վերև՛,
Ցավեր, հոգսեր ողջ մոռանալ,
Դըժոխք իջնել, դըրախտ գընալ,
Անհուն ըզգալ, թովիչ երգել...
Ո՞ր բախտից եմ ես քեզ զըրկել:
— 0՛, ո՛ր բախտից... ա՛յ սևերե՜ս,
Ահա շարեմ, հիշիր ու տե՜ս:
Ինձ մի անգամ առան-տարան
Հաշվապահի ուսումնարան,
Շատ խոսեցին,
Համոզեցին,
Թե կավարտես էս դպրոցում,
Ատեստատը հետո ծոցում,
Ուր որ գընաս,
Տեղ կունենաս,
Լա՛վ փողով տեղ բուղգալտերի. Խազեյինդ էլ տարեցտարի
Միշտ կավելցնի քո ռոճիկը,
Վերջը վըրան և... աղջիկը:
Բայց դու եկար միտքըս մըտար,
Ինձ չըթողիր տեղըս դադար.
Դավթարն աչքիս դարձավ դաժան,
Թիվ, կոտորակ, թըվանշան
Ուղեղիս մեջ դարձան որդեր,
Քիչ էր մընում սիրտըս պայթեր.
Ես էլ խըրտնած, խենթ երեխա՝
Փող ու աղջիկ թողի, փախա,
Թե չեմ կարող, ես չեմ կարող,
Ես գըրող եմ, գըրո՛ղ, գըրո՛ղ:
Սակայն էլի բախտըս ժըպտաց,
Ձեռըս բըռնեց տարավ հանկարծ
Ու պիսերի տըվավ պաշտոն:
Ո՜չ լի օր կար ինձ և ոչ տոն:
Մեծավորըս էնքան սիրեց,
Հին գըրչակոթն ինձ նըվիրեց.
Ընկերներս էլ ինձ դաս տըվին —
Ոնց պըլոկել խընդրատըվին:
Բայց դու էլի եկար գըտար,
Խաղաղ գործիս մեջը մըտար.
Ես էլ հիմարս՝ իսկույնևեթ
Վեճ բաց արի ամենքի հետ,
Թե ի՞նչ բան է՝ խեղճ գյուղացուն
Գերի շինել՝ ողջ տարին բուն
Տանել, բերել ու թալանել,
Այրու պղինձն աճուրդ անել...
Էս բոլորը քիչ էր կարծես,
Էնքան արիր, սատանի պես,
Որ գըրեցի մեծիս պարսավ.
Նա էլ — կո՜րի, կո՜րի, ասավ,
Մենք ենք տալի քեզ փող ու վարձ,
Դու, Մուսայի խելքով ընկած,
Վեր ես կենում մեր դեմ խոսում.
Էդպես պիսեր մենք չենք ուզում:
Սակայն աստված մեծ է գութով.
Հայտնի կանտոր ընկա շուտով:
Լավ էր, ասի, այսուհետև
Կապրեմ ազատ, գործըս թեթև:
Հետըս եկար, մըտար կանտոր,
Գործերս արիր խառնափընթոր.
Քու երեսից հենց նույն տարին
Իմ պաշտոնից ինձ դուրս արին:
Էսպես եղա ես խայտառակ,
Համ էլ ընկա պարտքերի տակ.
(Հո պոետի պարտքն էլ գիտես.
Էդ լոկ պարտք չի ուրիշի պես,
Այլ ազգային մի մեծ առակ,
Վեճ ու վըճիռ ծանր ու բարակ):
Ո՞ր մեկն ասեմ, ո՞րը թողնեմ.
Երբ որ տեսան շընորհք չունեմ,
Այնուհետև քանի անգամ
Ծանոթ, ընկեր, լավ բարեկամ՝
Տերտերության տըվին խորհուրդ.
— Ա՜յ քեզ մեծ ժամ, լավ ժողովուրդ,
Փարթամ քելեխ, հարգ, մեծարանք,
Հարստություն, հանգիստ, հեշտ կյանք...
Իսկ ես՝ անփորձ, անխելք, հիմար,
Ողջ մերժեցի լոկ քեզ համար.
Պատրաստ կյանքից, բախտից փախած,
Գանձանակի թեփշին թողած,
Քընարն առա,
Պոետ դառա,
Երգ ու տաղով մըտա հանդես,
— Հե՛յ, Մուսայի ընկերն եմ ես,
Ձեն տըվի ես ոգևորված:
— Հա՜, հա՜, հա՜, հա՜, բիրտ հըռհըռաց
Ժողովուրդը միաբերան,
Թըռցրել է խելքն էս խեղճ տըղան:
Հեռո՜ւ կորի, խե՜նթ պատանի,
Որ անպիտան գործի, բանի,
Ուշք ու միտքըդ տըվել երգին՝
Մի չես նայում էս աշխարքին...
Մենք մարդիկ ենք — գործ ենք անում,
Խենթ — մենթ բաներ չենք հասկանում:
Ես գոչեցի. — խավա՜ր ամբոխ,
Պաշտում ես դու լոկ փայլ ու փող,
Չես հասկանում դու պոետին.
Ե՜ս, երկընքի քընքույշ որդին,
Երգում եմ սե՛ր, ճըշմարտությո՛ւն...
Ու գընացի խըմբագրատուն:
— Տեր խըմբագիր, պոետ եմ նոր,
Բերել եմ ձեզ ոտանավոր.
Ահա կարդամ ակաջ դըրեք,
Ձեր հանդիսում տեղավորեք:

«Սևորա՛կ աչքեր, սևորա՛կ աչքեր,
Հալածում եք ինձ դուք օր ու գիշեր,
Նայում եք անթարթ իմ հոգու խորքում...
Ինչո՞ւ չեք քընում, ինչո՞ւ չեք փակվում.
Բանաստեղծն արդեն տանջանքից հոգնել՝
Ուզում է քընել, հավիտյա՜ն քընել...
Դուք էլ քընեցեք, սևորա՛կ աչքեր,
Ցերեկս անցել է, գիշեր է, գիշեր...»

— Ոչինչ, կոկիկ է: Խոսելով անկեղծ՝
Դուք վատ չեք գըրում, պա՜րոն բանաստեղծ.
Ամեն մի տողում տասն են վանկերը,
Բայց ինձ աղքատ են թըվում հանգերը:
Հապա մի տըվեք, ուղղեմ ես հիմա,
Տեսեք՝ թե որքան սահուն դուրս կըգա:
Ուղղում եմ ես միշտ մեր պոետներին,
Էսպես եմ պոետ շինել բոլորին:

«Սևորա՛կ աչքեր, սևորա՛կ աչքեր,
Հալածում եք ինձ դուք ինչպես քաջքեր...»

Ես իսկույն ինչպես հալածված քաջքից՝
Փախա խըմբագրից ու իրեն աչքից,
Երգերըս ուղիղ տարա տըպարան.
Դուրս եկավ էսպես մի նոր երգարան:
Այնժամ մըտրակող մի թունդ պուբլիցիստ,
Հայտնի քըննադատ, բազմագետ ու խիստ,
Սաստիկ վըրդովված, անաչառ հոգով
Ծաղրի առավ ինձ իրեն «ակնարկով»:
— Ես դեմ եմ, ասավ, բանաստեղծության,
Զըզվեցնում է ինձ էդ երգի Մուսան:
Ո՜չ մըտքեր են պետք, ո՜չ ձիրք և ո՜չ խելք, —
Բառեր ու հանգեր — և ահա քեզ երգ:
Հենց նոր դուրս եկած էս խակ տըղան էլ
Գլխից էս տեսակ բաներ է հանել:
Ուրի՛շ բան էին հին պոետները...
Նըրանք էլ մեռան, տարան հետները
Տաղանդ ու երգեր. ամե՛ն, ամեն բան
Մըտավ նըրանց հետ խավար գերեզման...
Դարձավ անապատ... էլ ո՞վ է մընում...
Էլ ուրիշ պոետ մենք չենք ընդունում...
Որքան ծաղրում ենք, սըրանք չեն լըռում,
Ոչ էլ մեր ուզած բաներն են գըրում:
— Ո՛վ բըրետների, կույրերի երկիր:
Դու մի՜ հավատար, իմ հե՜գ որդեգիր.
Ես էն հանգուցյալ լավերից նույնպես
Լըսել եմ հաճախ գանգատներ պես-պես:
Սպանում են դեռ ծաղրով ու թույնով,
Ապա պըճընվում նըրանց անունով.
Լափում են նըրանց վաստակը արդար,
Ու նորից... նույն հին կըռիվը վատթար...
Երդվում եմ ահա ճառագող օրով,
Վառ Ավրորայի մաքուր շողերով,
Խոսում ես դու էն չըքերի մասին,
Որ միշտ անտեղյակ առաջին լուսին,
Չեն հըրճվում նըրա ծագման հանդիսով,
Միայն կեսօրվան ապուշ երեսով,
Ելնում են մըռայլ, տեսնում քընեած՝
Գըլխների վերև արևը կանգնած.
Ու ծունկ են չոքում,
Օրհներգ են երգում.
Հի՛ն օրհներգության ու հի՛ն հըրեշներ...
Բայց մի՞թե նըրանք ապրում են անմեռ,
Եվ էդպես անհաշտ էսօր էլ քեզ հետ...
— Ի՞նչ հըրեշ, Մուսա՜, ի՞նչ կույր ու բըրետ
Ի՞նչ բաներ ես դա քեզնից հընարում...
Ես էն եմ ասում, թե մեր աշխարհում
Պոետները ողջ տըխրել են, ցավել,
Որ իրենց երգի քընար ես տրվել...
Ես էլ... ի՞նչ ասեմ... մեղավոր եմ ես,
Ծույլ ու անշընորհք, անպետք, սևերես...
Մեր խեղճ տանըցիք ո՛րքան նախատում —
Բայց ես՝ միշտ համառ, չէի հավատում,
Մինչև լըսեցի մի մեծ պարոնի.
Մեր մեջ շատ խելոք ու շատ անվանի:
Մի օր ինձանից արավ հարցափորձ.
— Ունի՞ս, հարցըրեց, մի պաշտոն կամ գործ:
— Բանաստեղծ եմ ես, հայտնեցի հըպարտ:
— Դըժվար է, ասավ, երբ անգործ է մարդ:
— Բանաստեղծ եմ ես, կըրկնեցի մեկ էլ:
— Հասկացա՛նք, ասավ, պարապ ես եղել...
Եվ խեղճ ընկերըս երբ որ՝ սըրտացավ՝
Սա էլ պետքական մի մարդ է, ասավ,
Էնպես ծիծաղեց մեր աղան փառփառ,
Որ և հասարակ և մեծ վեհափառ,
Ով որ իմացավ,
Ծիծաղը պըրծավ:
Բայց վերջն ավելի պարզեց խընդիրը,
Երբ հոդված գըրեց մեր լըրագիրը:
— Բանաստեղծն, ասավ, թո՜ղ մի գործ շինի,
Որ հացի, վարձի դառնա արժանի.
Թե չէ համառի ու մընա պոետ՝
Ի՞նչ հաշիվ ունի ազգը նըրա հետ.
Ազգը հո նըրան չի խընդրում գըրի,
Թերթն էլ փող չունի՝ թե որ վըճարի...
Թո՜ղ գընա ապրի իրեն գըրիչով...
Էսպես ենք դատում մեր մաքուր խըղճով:
Ներշընչման համար
Էսպես է հարմար. —
Ով սովից մեռել՝
Նա՜ է լավ գըրել:
Կարող ենք մենք էլ
Էսպես մըտրակել
Ու ծաղրել մի-մի,
Որ առաջ դիմի...:
— Ո՛վ ախոռ-երկիր, մըտրակի՝ մարդիկ...
Դե՜, ե՜կ, սիրելի՜ս, տանեմ քեզ երկինք.
Էնտեղ երջանիկ ոգիների հետ
Զըվարթ կըխընդաս ու կերգես հավետ.
Կամ կուզես թըռցնեմ, հանեմ Ոլիմպոս,
Որ նեկտար ըմպես, ճաշակես ամբրոս:
— Իմ ազնի՛վ Մուսա՜,
Ա՜յ, է՜դպես խոսա:
Իրավ, էս կյանքից ես շատ եմ զըզվել:
Ի՛նչ երանություն՝ երկընքում սուզվել,
Էն չըքնաղներին, որոնք, անկասկած,
Նըման չեն իսկի մեր հայոց կանանց —
Լինել միշտ ընկեր
Ու սիրո երգեր
Հորինե՛լ,
Ձոնել,
Երկրային չընչին հոգսերը թողած.
Կամ, ոտներն հանգիստ ժայռերից կախած,
Նըստել Պառնասի երջանիկ գըլիխն
Ու բարձրից նայել էս հիմար խալխին:
Բայց ես ունեմ կին, շատ երեխաներ,
Նըրանց բանն էնտեղ ի՞նչպես կըլիներ...
— 0՜, երբ Պառնասի գագաթ վերանաս,
Զավակներ ու կին պիտի մոռանաս:
— Ո՛վ դու անիրավ, ի՞նչ եմ արել քեզ,
Որ ինձ իմ տանից էդպես բաժանես:
Չէ՜, լավ է կըրկին, որ երկրում մընամ,
Ծաղրի, նեղության մի կերպ դիմանամ...
— Քո կամքը լինի, ազա՜տ բանաստեղծ.
Ընտրի՜ր, ուր կուզես՝ երկինք թե երկիր,
Բայց միշտ, ամեն տեղ եղիր դու անկեղծ,
Մաքուր, սըրտալի քո ե՜րգը երգիր:
Կանգնի՜ր միշտ վերև,
Ու ինչպես արև՝
Նայի՜ր լուսավոր,
Պայծառ ու հըզոր,
Քո կոչումն է դա.
Եվ, ինձ հավատա՜,
Բոլոր գանձերը, գոհարներն անգին
Չարժեն կարճատև քո ներշընչանքին:
— Ա՜յ, դու սատանա՜, է՞լ կուզես խաբել,
Մեծ-մեծ խոսքերով աչքերըս կապել.
Ա՜յ, դու կեղծավո՜ր, սիրուն անպիտան.
Ես լավ եմ տեսնում այժըմ ամեն բան:
Դու ինձ ես մենակ միամիտ գըտել.
Հապա դե խոսիր ուրիշի մոտ էլ,
Ա՜յ, թեկուզ մեզ մոտ, հենց իմ կընկանը —
Ասա՜, թե մենակ փողը չի բանը...
Բայց ի՛նչ եմ ասում. հայոց գըրողը
Վաղուց է արդեն ճանաչել փողը.
Եվ երկար, երկար մեր ողջ հանճարով
Մըտածել ենք մենք դըժար օրերով,
Գըրողի պըսա՞կ,
Թե՞ փողի քըսակ...
Եվ լավ ենք վըճռել...
Դեհ, գընա՜, Մուսա՜.
Գըրադարանս շինում եմ կասսա,
Թըքում եմ և քեզ և քո պըսակին,
Երկըրպագում եմ փողի քըսակին:
«Փողի քըաս՛կը, փողի քըաս՛կը,
Բարձրացընում է մարդու հասակը,
Գեղեցկացնում է հըրեշ տըգեղին,
Սըրբագործում է գարշն ու աղտեղին:
Նըրա ուժն է՝ որ դարձընում է լոկ
Անասուններին հարգի ու խելոք,
Կույսին, զառամին մոտեցնում իրար,
Չարին, վաշխառվին շինում բարերար,
Պըճնում ճակատը լիրբ ավազակի,
Կանգնեցնում արձան անվախճան փառքի:
Նա է միշտ շարժում դատողի լեզուն,
Նա՜ է հասցընում աղոթքն աստըծուն,
Նըրա վըրա է աշխարքը կանգնած.
Նա մեր հոգին է, մեր երկրորդ աստված:
Պոետն էլ բընավ թե խոսել է վատ,
Տուժել է սաստիկ, զըղջացել է շատ,
Եվ այժըմ, ահա, խելքի է եկել,
Սկսել է նըրան օրհնություն երգել»:
Երգըս որ լըսեց իմ դըժբախտ Մուսան,
Իսկույն հավաքեց իր փասա-փուսան.
— Դե՜հ, մընսա բարյավ,
Անսի՜րտ, անիրա՜վ,
Ես էսքան տարի
Ինչ որ քեզ արի,
Բոլորն ուրացար,
Փողապաշտ դարձար...

Saturday, January 23, 2010

Ռազմիկ Դաւոյեան։ Ազգն ու Քարը

Լերկ բլուրներ, սարեր, ժայռեր, 

Լերկ քարերի յարահոս վազք… 
Սրանից է կերպար առել 
Բիբլիական հզօր մի ազգ։ 

Մէկ այդ ազգն է քարի վրայ, 
Մէկ այդ քարն է ազգին մէջքին- 
Թաւալում են գիլ ու գլոր 
Ձեռ առնելով ժամանակին։ 

 Քարը ազգին, ազգը քարին 
Իրար խըլք են տալիս-առնում, 
Եւ նրանց մէջ նո՛յն արեւի 
Խարկուած ոգին է սաւառնո՜ւմ։ 

 Եւ բաժանում չկայ յաւէտ, 
Քարն եւ ազգը իրար կպած, 
Արեգակի պտոյտի հետ 
Տիեզերքով մեր չափչփած, 

 Այնքա՜ն պիտի թռչեն, սուրան, 
Մինչեւ բախտի դուռը ջարդեն, 
Ինչպէս Դաւթի քարը ճեղքեց 
Բութ Գողիաթի զրահն անդէմ։

Friday, January 22, 2010

Գուսան Շերամ: [Գարուն սիրուն անուշ յար]

Գարուն սիրուն անուշ յար,
Արի դարդիս արա ճար,
Ես քեզ համար էրվում եմ,
Դու նստել ես բեխաբար։

Աչքդ խումար,
Ունքդ կամար,
Անուշիկ յար ջան,
Արի տար։

Իզուր սիրտս քեզ տվի,
Ալ օրս փոխվեց սևի,
Դարդես հեչ խաբար չունիս,
Թողիր կարոտ արևի:

Նվեր կուտամ ինչ կուզես,
Ինձ մի թողնի սևերես,
Քուն չունիմ, դադար չունիմ,
Գոնե մեկ օր արի տես։

Վարդս թողի հեռացա,
Բան ու գործս մոռացա,
Մալ ու մուլքս վատնեցի,
Վառ էշխեդ աշուղ դարձա։

Thursday, January 21, 2010

Ազատ Վշտունի։ ՕՐՀՆԵՐԳ ՀՄԱՅՔԻԴ

Հասուն նռներով է այգիդ, բայց փակ դռներով է այգիդ,
Անքուն պահապանը լինեմ այգուդ ու դյութող հմայքիդ։

Լինեմ թռվռուն մի թիթեռ, թառեմ քո փարթամ ուսերին,
Հալվեմ աչքերիդ գիշերին, ծալվեմ ծամերիդ հյուսերին։

Վարդի, կնդրուկի բույր ունես, շրթունքս բանամ
տամ բույրիդ,
Թե գանձ ես ուզում՝ անձս տամ այրող մի հատիկ
համբույրիդ։

Սրտիս թագուհին ես դյութող, տիրել ես սրտիս
պերճ գահին,
Խղճա՜, կամ կյանք տուր, որ ապրեմ, և կամ շուտ
հանձնիր ինձ մահին։

Թե կյանք ես տալիս՝ դուռդ բաց, մտնեմ բուրավետ,
վառ այգիդ,
Թե մահ տաս՝ վերջին շնչիս հետ օրհներգ կձոնեմ
հմայքիդ։

Wednesday, January 20, 2010

ԱՐՍԷՆ ՃԱՆԵԱՆ: ԴՈՒՆ

Անբծութիւնն ես քոյր իմ,
Դուն հրճուանք տրտմութիւն,
Դուն ծիծաղ ես ու լաց ես,
Մտերմութիւն, մորմոք ես դուն, սէր ես դուն,
Շատ խոր ես դուն, անդունդ ես դուն,
Թախիծ ես դուն, երգ ես դուն,
Աշխատանք ես, հառաչանք ես, յոյս ես դուն,
Կարօտանք ես ու զրկանք ես, ո՜յժ ես դուն,
ԿԵԱՆՔ ես դուն։

Պոլիս - «Արեւուն Տակ» 1962

Monday, January 18, 2010

Séma: Printemps cuirrassé

Dans le tumulte des rues grouillantes de la grande ville,
Un désir, doux comme l'espoir, dominant au fond de mes pensées, accompagnant mes pas,
Comme un marteau frappant l'enclume à chaque mouvement de la flèche de l'horloge,
Poursuit pour moi à chaque instant ta reconstruction, ô ma nouvelle et éternelle patrie.

Je sais que tu n'es pas un rêve, une illusion née de nos aspirations.
Je sais que tu es terre et pierre, ô fournaise de travail et de chant,
Je sais que tu es feu et flamme, que tu es jeune et ardente,
Je sais aussi, terre d'Arménie, que tu es notre antique Eden.

Chaque fleur qui sur ton sein se pare de vives couleurs et de douces senteurs,
Chaque pioche et pelle qui s'enfoncent en toi pour te renforcer le cœur,
Un lambeau de chant suspendu dans l'air, le résonnement d'un mot chargé de sens,
Sont pour moi purs comme un sourire et précieux comme des reliques.

Toi, centre lumineux de mes pensées, mon espoir est une parcelle arrachée à ton cœur.
A cet anniversaire de la nouvelle période de ta millénaire existence,
Un peu triste, mais fier de toi, ô mon pays reconstitué,
Je me sens moins malheureux, moins seul et abandonné.

Sunday, January 17, 2010

ԵՐՈՒԱՆԴ ՊԱՐՍՈՒՄԵԱՆ: ԻՄ ՍԷՐՍ

Իրիկնային արեւէն քալող մարդուն շուքին պէս
Որ դաշտերէն կ'երկարի, կ'ըլլայ լերան հաւասար,
Սէրըս գաղտնի եւ անձայն, հեռու ի՛մ իսկ աչքերէս,
Հանդարտօրէն աճեցաւ, հասաւ երկինք լուսավառ:
Եւ ակնարկով մը ջերմիկ ու երգերով սիրածոր
Ծընած սէրըս կը փրփրի այժմ յաւերժին տենչերով,
Յորձանքներուն մէջ մոլար կը կլանէ այն ինչ որ
Կամուրջ կ'ըլլայ ներկայիս եւ անցեալիս վշտաթով:
Եւ այն էակը օրհնեալ որ հրահրեց զիս այսպէս,
Որ տակաւին երգերուն արձագանգով զիս կþօրրէ,
Երբե՛ք, երբե՛ք չգիտցաւ թէ որքա՛ն յոյզ սիրակէզ
Սիրտըս իրեն ընծայեց իր մարմաջին մէջ բոցէ:
Ժըպիտիս մէջ թագնուած թախիծս երբե՛ք չտեսաւ,
Որքա՛ն մօտէն քալեցի, սէրըս այնքա՜ն չիմացաւ:


Մարսէյլ, 1934

Saturday, January 16, 2010

Սոնիա Թաշչյան։ ՉԵՄ ԿԱՐՈՂ ՉԼԱՑԵԼ

Ինչքան էլ սիրեմ քեզ,
Եւ քեզ սիրելով`
Սիրեմ և նույնիսկ ընդունեմ մերժումը քո,

Ինչքան էլ քեզ սիրելուց
Ցանկանամ սկիզբ`
Նորի հետ հանդիպում,

Որովհետև չկան կամայականություններ
Այլ օրինաչափության կամքեր,
Եւ ի վերջո,կա այն բացարձակը՝ սերը:

Ի~նչ փույթ,որ չես սիրում ինձ, (չեմ անհանգստանում).
Քո նոր սերը չի խանգարի իմ սիրելուն, (չեմ խանդում).
Կամ չի նպաստի քո չսիրելուն (տխրում եմ):
Պարզապես մեզանից մեկը ուրախ կսիրի,մյուսը՝ տխուր:

Միևնույն է.
Գիտակցելով հանդերձ այս բոլորին,
Ընդունելով հանդերձ իմ իրականությունը,
Այն պահին երբ պատահաբար,
Կհանդիպեմ քեզ նրա հետ,
Չեմ կարող չցավել և
... Չլացել: 2009

Friday, January 15, 2010

Annual Poetry Competition is now closed

Many thanks to all those who participated in APP's first annual poetry competition.

Winners will be announced in mid-February.


Best regards,

Lola Koundakjian, producer and curator

Thursday, January 14, 2010

Նիկողոս Սարաֆեան։ Առաւօտ մը

Անտառին մէջ ամայի, ձմրան առտու մը պայծառ,
Ստեղնաշար մը լոյսի
Ու շուքերու շարժելով, խօլ՝ ծառէ ծառ դուն անցար,
Սէգ քայլերովըդ կոյսի։

Խորհրդաւոր բիւր լարեր կը հնչէին։ Քու արագ
Սրունքներդ ռիթմ մը ներքին
Կը մատնէին ու շարժուն շրթունքներուդ վրայ կըրակ,
Կար տենդոտ սէրը կեանքին։

Արկածալից ու երկար ճամբաներու ուղեւոր,
Դուն թուեցար ինձ տարբեր՝
Այն բոլորէն, որ պզտիկ սէրեր, յոյզեր, ամէն օր
Կ՛երազեն խեղճ հաճոյքներ։

Մենք քալեցինք ծառերուն տակէն փղոսկրէ, վրայէն
Տերեւներուն թաց, ոսկի,
Որ շողալով ոտքիդ տակ, կը հանէին ձայն մը շէն
Մետաքսահիւս քղանցքի։

Քաղաքն հեռու էր մենէ. ժխորն հազիւ կը լսուէր
Ու երկնքէն էր կարծես,
Որ կ՛երթայինք, հողմավար՝ երկուքս մէյմէկ լուր ստուեր։
Կ՛ողողէր մեծ լոյս մը մեզ։

Հոգիս իր բերքը տուած, մերկ էր, հատդարտ՝ հողին պէս
Ու լի, յղի՝ նոր կեանքով։
Ու թուեցաւ ինձ կեանքի դուն այն մաքուր ոգին ես
Որ կը ծաղկի մահուան քով։



ԱՐԴԻ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ (Ժողովածու), Ա. Հատոր, Արտասահմանի Գրողներ, ՀԱՅ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ Մատենաշար 11, Փարիզ 1939.

Wednesday, January 13, 2010

Arousiak Turabian: [I take comfort in the knowledge]

I take comfort in the knowledge
That I do not love you
But am merely smitten
And have discerned the difference
For both produce a nausea deceptively alike

So when you too
Leave me standing
On a sidewalk corner
Face smeared with puzzlement
I will not lurch home and boohoo
Into my dear musty pillow
Remembering the smell
Of your dear musty aroma

I will not clench tiny fists and beat the walls
inside me
Nor will I lament
With ladies of Jazz
And vow you are the last

Instead I'll simply wait
for the light to change
Smooth my hair
And slide along
Down the Avenue
Regretting nothing
Nothing at all

It is just so wonderful
That I do not love you.


November 1999


Arousiak Turabian passed away in April 2020 at the age of 39. RIP. 

Tuesday, January 12, 2010

Ազատ Վշտունի: ԼՈՒՍԱԲԱՑԻՆ

Լուսաբացին,
Լացի՜ն, լացի՜ն
Վարդերը՝ սև թերթեր բացին...

Լուսաբացին,
Ջինջ, լուսածին
Հավքեր թռան լուռ, գնացին...

Լուսաբացին,
Ուռին, հացին
Առվի ափին մեղմիկ լացին...

Լուսաբացին,
Ես տուն դարձին,
Խամրած գտա իմ սիրածին...

Լուսաբացին,
Շաղ ու թացին,
Սրտիս համար շիրիմ բացին...




Ազատ Վշտունի (1894-1958)

Monday, January 11, 2010

Mark Gavoor: Haiku [3]

Rock Sculpture at Compo Beach

I was in Japan
I saw the Zen Rock Garden
Yours was better

5/22/2005

Sunday, January 10, 2010

Mark Gavoor: Haiku [2]

I write the poem
Of life on the
Canvas of your belly
Expanding.

Saturday, January 09, 2010

Mark Gavoor: Haiku [1]

Smashed
Out of my mind
I think of you
And you
And you
And you
But mostly you

Friday, January 08, 2010

Զաւէն Սիւրմելեան։ Փափաք

Կ՛ուզեմ որ ըլլա՜մ ցորենի արտին
Ծաղիկը կարմիր՝ գաւա՛թ արեւին…
Հասկերու բաշին մէջ պահուած ճըպուռ՝
Խըմե՜մ կէսօրուան լոյսը լիաբուռ…

Ըլլա՜մ գիւղի հին կամուրջ մը փայտէ…
Մամռապատ աղբի՛ւր մ՛որ հազիւ կ՛երգէ…
Գեղջուկին կաւէ ամանը բարի՝
Որ քաղքի ծարաւն ա՛լ մէջըս մարի…

Ըլլա՜մ կուրծքի խաչն աղջըկան բոպիկ…
Բակի լակոտ մը՝ նայո՜ղ հանդարտիկ…
Փուշի մը ներքեւ աղօթեմ ու լամ՝
Որ քիչ մը գոնէ իմ ցաւըս մոռնամ…

Այլեւըս, Աստուա՛ծ, արտին մէջ ըլլամ…

1922 «Լոյս Զուարթ»


ԱՐԴԻ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ (Ժողովածու), Ա. Հատոր, Արտասահմանի Գրողներ, ՀԱՅ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ Մատենաշար 11, Փարիզ 1939.

Thursday, January 07, 2010

Charles Amirkhanian: Dumbek Bookache


Dumbek Bookache

voice #1 voice #2

tumble 1
1 2
2 terrible
tumble 1
1 2
2 gamble
whiskey 1
1 terrible
tumble 1
gamble
whiskey 1
1 tenable
tunable 1
1 2
RHUMBA, RHUMBA,
DUMBEK, DUMBEK,
RHUMBA, RHUMBA,
DUMBEK, DUMBEK,
tumble 1
1 2
tumble tumble
1 1
tumble 2
1 terrible
tumble , tum
tum , tum
tadadum tadadum
tuck 1
1 bank
tumble 1
1 2
2 terrible
tumble 1
1 2
tumble 3
1 4
gamble 5
1 whiskey
2 Wasco
terrible 1
tumble 2
1 3
humble 4
1 5
2, hambone,
hambone, hambone,
1 1
2 2
gamble gamble
1 damper
gamble gamble
1 damper
gamble gamble
1 damper
Daedalus Daedalus
gamble 1
damper gamble
gamble damper
damper gamble
gambling damper
damper gambling
1 damper
Daedalus , Daedal
Deadalus us Daedal
Daedalus us Daedal
ah-ha ah-ha
ah-ha ah-ha
Bach 1
1 2
2 Reebok
3 Reebok
4 1
Bach 2
1, , Reebok
2, Reebok,
Bach, 1,
1 2
Bach, Reebok,
Bach 1
1 2
Bach, 3,
Bach, 4,
, Bach Bach,
Bach Bach
1 1
Bach, 2,
Bach, 3,
, Bach Bach,
, Bach Bach,
Bach Bach
1 1
book Bach
Bach bake
back Bach
ache, ache,
1 book
2 Back
Bach 1
ache, 2,
Adelaide Adelaide
1 1
Adelaide , Adel
Adelaide aide Adel
Adelaide aide Adel
Adelaide Adelaide
1 1
whiskey Wasco
Wasco whiskey
whiskey Wasco
Wasco whiskey
1 1
Tonga 2
1 bongo
2 1
Tonga 2
1 bongo
2 1
Tonga bongo
Tonga bongo
bongo, Tonga,
bongo, Tonga,
Tonga bongo
bongo 1
1 2
2, bongo,
bongo, 1,
1 Tonga
2 bongo
bongo, 1,
1, bongo,
Tonga 1
bongo 2
1, bongo,
Geelong, 1,
1, Geelong,
Geelong, , bongo
gone 1
1 2
2 3
3 4
MILKTOAST 5
1 bottleneck
saddlebag 1
MILKTOAST 2
1 bottleneck
saddlebag 1
MILKTOAST MILKTOAST
1 bottleneck
Samarkand 1
Saddlebag saddlebag
MILKTOAST 1
1 bottleneck
Samarkand 1
Saddlebag 2
MILKTOAST MILKTOAST
1 bottleneck
2 butternut
3 saddlebag
Samarkand Samarkand
MILKTOAST MILKTOAST
1 bottleneck
2 butternut
3 saddlebag
Samarkand Samarkand
MILKTOAST MILKTOAST
1 bottleneck
2 butternut
battlefield 1
1 saddlebag
Samarkand Samarkand
MILKTOAST MILKTOAST
1 bottleneck
2 butternut
battle-call 1
1 butterball
subtly-all 1
1 Samarkand
saddlebag 1
sudden-gall 2
1 subtly-all
butterball 1
1 battle-call
butternut 1
bottleneck 2
milktoast , milk
milktoast toast-milk
, milk milktoast
toast-milk, milktoast,
MILKTOAST MILKTOAST
Bottleneck bottleneck
Butternut butternut
Samarkand, Samarkand,
Milk , neck
MILKTOAST MILKTOAST
Bottleneck butterball
battle-call battle-call
saddlebag, saddlebag,
milk , nut
MILKTOAST MILKTOAST
Butterfield Butterfield
Butterball buttterball
Basketball basketball
battle-call, battle-call,
1 roast
boast 1
milk , but
MILKTOAST MILKTOAST
, butter butterball
field-butter battle-call
call-basket basketball
bought-it-all bought-it-all
1 1
roast roast
boast boast
1 1
lickety-split lickety-split
RHUMBA, RHUMBA,
DUMBEK, DUMBEK,
RHUMBA, RHUMBA,
DUMBEK, DUMBEK,
RHUMBA, RHUMBA,
DUMBEK, DUMBEK,
Geelong, 1,
1, Geelong,
Geelongo , bongo
gone gone
1 1
RHUMBA RHUMBA
DUMBEK DUMBEK

PERFORMANCE NOTES: roll the “R” of Rhumba. First syllable to rhyme with “room.” Words in capital letters spoken louder than others. Geelong, the Australian town, is pronounced juh-LONG. Wasco, a town in California, is pronounced “WAHS-koh”. Each line is given one quarter note value. One-syllable words = one quarter note. Two-syllable words are given two equal 8th-note values. Three-syllable words are given two 16th notes + one 8th. A comma adds an 8th-note rest to the quarter-note line, making it a 3/8 line. Four-syllable lines = three 16ths followed by an 8th. Tape version of Dumbek Bookache IV contains recordings of the voices of American presidents Woodrow Wilson, Warren G. Harding & Calvin Coolidge.

Wednesday, January 06, 2010

Սոնիա Թաշչյան։ ՕՐԻՆԱՉԱՓՈՒԹՅՈՒՆ

Քուլիսների հետևում,
Հեռվից – հեռու կարոտում եմ քեզ,
Կարոտում եմ քեզ որպես անծանոթի,
Որպես քո տեսակի
Եւ իմ կորցրածի:

Չկայացած հանդիպումը մեր
Բանաստեղծություններս խեղդեց
Եւ մոռացնել տվեց քո էջը:

Ինչո՞ւ են պատահականությունները խանգարում հոգիների մերձեցման.
Արդյո՞ք մարդկանց չար մտքերն ու ցանկությունները փոխում են ընթացքը միջավայրի և
վիժեցնում հազարավոր անմեղունակ րոպեներ...
Արդյո՞ք մթնոլորտի էներգիաները տարուբերում են մեզանից յուրաքանչյուրին
և մեզ սխալ ուղիներով տանում...
Արդյո՞ք չեմ կարող փրկել իմ երազը կործանումից...
Արդյո՞ք ես զոհն եմ իմ բարության թէ չարության...

Ո՜չ , չհավատաս որ կան պատահականություններ,
Այլև օրինաչափություն.
(Չի կարելի հոգնակիով ասել ՝ օրինաչափություն-ներ,որովհետև կա միասնական մի
օրինաչափություն միայն և մենք բջիջն ենք այդ ամբողջության.մեզանից
յուրաքանչյուրով է պայմանավորված ամբողջի միասնակամությունը):
Այն ինչ չի ստացվում,
Նախատեսված չէ այդպես կատարվելու,
Ուրեմն չի՜ լինելու:

Ինչո՞ւ հուսալ,
Ապա հուսալքվել:
2009

Tuesday, January 05, 2010

Զապէլ Ասատուր։ ՀԱՅ ԼԵԶՈՒԻՆ

Դո՛ւն, առաջին վանկ շրթունքիս, առաջին ձայն իմ հոգւոյս,
Նախկին հնչիւն իմ մանկական լեզուիս հեզ,
Որով լացի ու երգեցի միշտ յուզումներս, իղձս ու յոյս,
Իմ մայրենի քաղցրի՜կ բարբառ, ողջո՜յն քեզ:

Տարիներով թափառական օտար երկիր ու վայրեր,
Զուրկ մնացի ընտանիքէս, տընակէս.
Այլ քու կարօտդ անդարման ցաւն եղաւ սրտիս կարեվեր,
Ո՜վ իմ լեզուս, ամէն իղձ զո՜հ ըլլայ քեզ:

Զարմանահրաշ վըսեմ թարգման դուն սրբութեանց անմատոյց,
Դուն արձագանք Հայ անցեալին, կեանքին վէս,
Տիտաններու, քերթողներու անմահ փառքին ապացոյց,
Ո՜վ վեհ բարբառ իմ հայրերուս, պատի՛ւ քեզ:

Ալեծաղիկ կատարներու անմահ զաւակ դարաւոր,
Ծոցէդ անշէջ ճառագայթներ կը ժայթքես,
Մշտափթիթ գարուն մ՚անանց կը պըսակէ դէմքդ աղուոր,
Անզուգական, քնքուշ լեզուս, համբո՜յր քեզ:

Դուն Մեսրոպին ու Սահակին շունչին թրթռումը ոսկի,
Որ հայրենի յուշերն անդուլ կ՚եղերգես.
Իր պաշտելի աւանդութեանց, նշխարներուն սուրբ ըսկիհ,
Ով աննման չքնաղ լեզու, բուրվա՜ռ քեզ:

Ծով ծիածան որ կը գըլես լայն կոհակներդ այգաբեր,
Մերթ գոհարներ ծաւալելով, մերթ բեհէզ.
Մերթ սաղմոսներ ծփծփալով, մերթ վէպեր,
Ո՜Վ Հայ լեզուս իմ պաշտելի, ողջո՜յն քեզ:

Դուն թրթռացիր անտառներու սօսիներուն տակ ըստէպ,
Հայ աշուղին քնարին պարծանք եղար վէս.
Հիմա կ՚երգես զաւակներուդ նժդեհ կեանքը երաշխէպ,
Քերթողներու անմահ բարբառ, բիւ՜ր փառք քեզ:

Օրհնեա՜լ ըլլան մեր հայրերը, որոնք թէեւ ցիր ու ցան,
Մութ օրերուն՝ մոլորած չոր շիւղին պէս,
Մոռցան իրենց տունն ու տեղը, զաւակներնին ուրացան,
Իրենց անձն ալ, բայց չըմոռցան երբեք քեզ:

Քու բառերէդ՝ արեւէն վառ ու բիւրեղէն վճիտ
Իմ հոգւոյս մէջ բոց մը կաթեց մշտակէզ,
Հուր ծարաւը անհունութեան, բարւոյն, մեծին ճըշմարիտ.
Ո՜վ մանկութեանս ազնիւ լեզուն, կ՚օրհնե՛մ քեզ:

Օրհնեա՜լ ըլլան մեր մայրերը, որոնք զքեզ սնուցին
Իրենց շունչովն ու աղօթքով սրտակէզ,
Խարխուլ, փլած կտուրին տակ, կարօտ՝ պատառ հացին,
Գուրգուրանքո՜վ պահպանեցին միշտ ըզքեզ:

Թող որ ե՛ս ալ, յետին զաւակն հայրենիքիս իմ թշուառ,
Սուրբ տաճարիդ ոտքը բերեմ ողջակէզ՝
Միշտ տառապած, երբեք շիջած սրտէս կայծ մը խանդավառ,
Հոգւով պաշտեմ ու քնարովս օրհնեմ քեզ:


Զապէլ Ասատուր (Սիպիլ)

Monday, January 04, 2010

Veronica Pamoukaghlian: BAGHDAD ON FIRE

Come down into my shelter crawl
to watch the flare from below

Come in enter my den to
feel the fire from within

I crawl into my blue and then
turns orange in the twilight sky

Skies obscured with burnt black gold
to burn your strength
to hurt the land you hold beloved

Bagdad has turned a silent Babylon
so spend the silence
Await the bombs, the doom

A million dazzled souls
that speak ten thousand tongues

Believe a diamond lake
cast in the desert midst

Believe the freedom
that missiles bring
and bombs

The limping eyes
the hidden lips and veil
The dark sad eyes
the human face
of Fear

The Human Wound
the Falla of the Land

Civilization flown back
to slay his Womb

Past tainted skies
the beauty of the Mosque
By night the voice



The sacred sound
of prayer song
of Ancient Music
and Faith unmoved by time
awaits the tomahawk

and so the voices rise
side by side with the smoke

And grows the human Wound

Against this billion bombs
these laser chords
umbilical
from stolen skies
into our Heart

This is our
chemical Weapon
the intoxicating Rise
of sacred Music

Will penetrate
your fortress B and F
your force of air
Numb you to dozing birds

For this sand was here
before you began
and will remain
long after your end

though I now burn
in sulphurous purple
these bright eyes
that see further
this olive skin

These are the eyes
of the desert

though I now bleed
through dark metallic tunnels
Mine Eyes
are the Eyes of the Desert
to be

and I know patience
the sameness of the sand dune
stories that last a thousand nights
I know
prayers that last a thousand years
and wait still
for a Miracle

And I swallow my own Tyrant


This poem has appeared in the Poets Against War website.

Sunday, January 03, 2010

SOJOURN AT ARARAT at Joe's Pub *New York City*


Nora Armani & Gerald Papasian

will be recreating their award-winning show

SOJOURN AT ARARAT

at Joe's Pub at the Public Theater


A love story based on 2000 years of Armenian poetry in English

“...theatrical magic...” LA Weekly-Pick of the week
“...splendid show...” The Scotsman
"Powerful and entertaining...” Herald Examiner
"A spirited and spiritual journey" The Boston Globe

ONE NIGHT ONLY ! January 18 at 7.30pm

Show's website: www.sojournatararat.org
Joe's Pub: www.joespub.com

Joe's Pub at The Public Theater
425 Lafayette Street, NYC
General Admission: $15 in advance; $20 at door
Box office: http://tickets.publictheater.org/calendar/view.asp?id=11216
For wheelchair accessible seating, call 212.260.2400
Runs 70 minutes

Գէորգ Գալայճեան: Երգիչը

Սիրելի ձմերուկ
Ըսաւ էշը
Ինծի տուր կեղեւդ,
Որ ալ խոտ չուտեմ:

Սիրելի տանձենի
Ըսաւ արջը
Տուր ինծի տանձերդ,
Որ ալ չտանջուիմ:

Կապոյտ երկինք
Ձայնեց օձը
Թեւ տուր ինծի,
Որ թռչուններուդ հասնիմ:

Ու երկինքը փոխանակ փետուրէ թեւերու'
Սխլմամբ, ստեղծագործական թեւեր տուաւ օձին
Ու ան հնարեց կախարդիչ երգեր,
Ու բոլոր թռչունները իր երգին եկան:

Ու հրաշքով բարիացած
Օձը շարունակեց երգել
Իր որսերը չուտել
Իր երգը լսողներուն ուրախութեամբը ապրիլ:

Եւ թռչունները շատցան,
Անոնց կերը պակսեցաւ
Ասդին անդին փնտռեցին
Իրենց երգիչը կեր դարձուցին:

Saturday, January 02, 2010

Վահան Տէրեան: Մշուշի միջից

Մշուշի միջից, - տեսի՜լ դիւթական,-
Բացւում է կրկին Նայիրին տրտում.
Ո՞ր երկրի սրտում թախիծ կայ այնքան,
Եւ այնքա՜ն ներում - ո՞ր երկրի սրտում…
Ո՞րտեղ են քարերն այնպէս վերամբարձ
Ձեռների նըման պարզուած երկընքին,
Ո՞րտեղ է աղօթքն այնպէս վեհ ու պարզ
Եւ զոհաբերումն այնպէս խնդագին…
Ո՞րտեղ է խոցում այնպէս չա՜ր ու խոր
Սի՛րտը մարդկային դաշոյնը քինոտ.
Ո՞րտեղ է հոգին այնպէս վիրավոր,
Եւ անպարտ երկիրն այնպէ՜ս արիւնոտ…


Vahan Derian (1885-1920)

Friday, January 01, 2010

Գամառ Քաթիպա (Ռափայէլ Պատկանեան)։ [Երնէկ, թէ այս նոր տարին...]

Երնէկ, թէ այս նոր տարին
Վերջ տար հայի ցաւերին,
Չարը կորչէր ու բարին
Բուն դնէր մեր սրտերին:

Երնէկ, թէ այս նոր տարին
Ազատ շնչէր Հայաստան,
Եւ շուրջ Մասիս մեր սարին
Փայլէին վարդ-անդաստան:

Երնէկ, թէ այս նոր տարին
Հայ ազգ ի մի գումարուէր,
Ի գլուխ Կարնոյ հայ ամրին
Հայի դրօշակ ծածանէր:

Երնէկ, թէ այս նոր տարին
Ոտքի կանգնէր Հայաստան,
Եւ կիսաքանդ մեր Կարին
Լինէր քաղաք մեր ոստան:

Հայեր, երբեք չերկմտիք,
Կը կատարուի այդ ամէն,
Եթէ իսպառ մենք հանենք
Փոքրոգութիւն մեր սրտէն:


Գամառ Քաթիպա



Qu'heureuse soit cette nouvelle année …

Qu'heureuse soit cette nouvelle année,
Qu'elle mette fin aux douleurs des Arméniens
Que les méchants disparaissent et que les bons
Fassent leur nid dans nos cœurs

Qu'heureuse soit cette nouvelle année,
Que l'Arménie respire librement
Et qu'autour de notre Mont Massis
Resplendissent les roses champêtres

Qu'heureuse soit cette nouvelle année,
Que la nation arménienne se rassemble
Solidement à la tête de Garin l'arménienne
Et que flotte notre drapeau national.

Qu'heureuse soit cette nouvelle année,
Que l'Arménie se dresse debout,
Et que notre Garin à demi démolie,
Devienne notre capitale.

Arméniens, n'hésitez jamais,
Tout cela se réalisera,
Si nous ôtons entièrement,
La petitesse de notre cœur.

Kamar Katiba
Traduction Louise Kiffer

New Year 
Translated by Rupen Janbazian  

If only this New Year
Would bring an end to our sorrows,
Evil would fade and good
Would live in our hearts.

If only this New Year
Armenia would be free
And fields of roses would gleam
Around our Mount Masis.

If only this New Year
The Armenian people would unite
And our flag would wave atop
Our fortress at Karin.

If only this New Year
Armenia would stand on its feet
And our half-ruined Karin
Would become our capital.

Armenians, never doubt
That all this will be realized
If we free ourselves
Of small-mindedness, once and for all.